Κυριακή 26 Ιουνίου 2022

Το όνομα Αυτού...

Σελίδα από το «Έπος του Διγενή Ακρίτα»,

 χειρόγραφο Αθηνών-Άνδρου
Το έπος του Διγενή Ακρίτα θεωρείται το σημείο από το οποίο ξεκινά η Νεοελληνική λογοτεχνία.Η πρώτη ανακάλυψη χειρογράφου στην Τραπεζούντα στη μονή Σουμελά και δημοσίευση του από τον Κων.Σάθα το 1875 ακολουθήθηκε από τη ανακάλυψη πέντε ακόμη Παραλλαγών ,δύο στην Ελλάδα, και από μία σε Ιταλία,Αγγλία,και Ισπανία στο Εσκοριάλ η οποία θεωρείται η πλέον παλαιά και έγκυρη και απ'οτι γνωρίζω η μόνη που κυκλοφορεί στην Ελλάδα.

Ο  εξαιρετικός και βαθύς γνώστης του μεσαιωνικού και βυζαντινού κόσμου Γκυστάβ Σλυμπερζέ (Gustave-Leon Schlumberger) όταν γράφει τα βιβλία του για τον 10ο και 11ο βυζαντινό αιώνα που ονομάστηκαν "Βυζαντινή εποποιία", περίπου  το 1890, γνωρίζει την έκδοση Σάθα η οποία τον εντυπωσίασε ως μνημείο λόγου.

Θεωρεί ότι αυτό το δημώδες έπος δεν μπορεί παρά να έχει ιστορικό έρεισμα και μάλιστα συγκεκριμένο ιστορικό πρόσωπο και συμφωνεί με τους Σάθα-Λεγκράν οι οποίοι υποδεικνύουν ως πραγματικό ιστορικό πρόσωπο του 10ου αιώνα τον ονομαζόμενο Πανθήριο.

Η ταύτιση επιτυγχάνεται αφενός διότι η μητέρα του προέρχεται από τον βυζαντινό οίκο των Δούκα και ο πατέρας του είναι Άραβας έξ έρωτος εκχριστιανισμένος, αφετέρου από δυο ελάχιστες αναφορές στο Ρωσικό χρονικό του Νέστορα και σε αναφορά του Ψελλού.

Η γενικότερη αποσιώπιση από τις πηγές του ηρωικού αυτού προσώπου αποδίδεται στην εμπάθεια του λόγιου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου επειδή ο Πανθήριος ήταν ευνοούμενος του πεθερού του Ρωμανού Λεκαπηνού και ανιψιός του Κωνσταντίνου Δούκα επίδοξου σφετεριστή του θρόνου του.

Ο Πανθήριος όμως αποκαταστάθηκε και αναγνωρίστηκε από τον  Νικηφόρο Φωκά.

Τις πληροφορίες αυτές βρήκα στο δυσεύρετο έργο του Γκυστάβ Σλυμπερζέ "Ο αυτοκράτωρ Νικηφόρος Φωκάς" και δεν έχω συναντήσει αλλού ούτε ξέρω αν έχουν αμφισβητηθεί στα 130 χρόνια που ακολούθησαν