"Ο ήρεμος Ντον" και τα μυστικά του

Με αφορμή όσα συμβαίνουν στην ιστορικά πολύπαθη Ουκρανία.Και ότι βρήκα τυχαία μπροστά μου την έκδοση από το "ΔΩΡΙΚΟ" σε προσιτή τιμή.

Το διάσημο έργο "ο ήρεμος Ντον"(Νόμπελ 1965) του Μιχαήλ Σολόχοφ (1905-1984) άρχισε να γράφεται το 1925 και δημοσιεύτηκε σε συνέχειες από το 1929 έως το 1940.
Κρύβει ένα μυστικό δράμα για τον πραγματικό ήρωα και το συγγραφέα.
Όταν βγήκε το εντυπωσιακό βιβλίο άρχισε να κυκλοφορεί η φήμη ότι δεν ήταν δικό του αλλά προϊόν λογοκλοπής και το είχε κλέψει από έναν διωκόμενο Κοζάκο αξιωματικό.

Ο Σολόχοφ σιωπούσε.Δεν τολμούσε να αποδείξει οτιδήποτε διότι λίγο καιρό πριν κυκλοφορήσει το μυθιστόρημα συνελήφθη ο άνθρωπος πάνω στη ζωή του οποίου βασίστηκε το βιβλίο.

Κ.Yermakov

Επρόκειτο για τον Χαρλάμπι Γερμακόφ (Kharlampii Yermakov)
Έχουν σωθεί και ο φάκελος του στη ΓκεΠεΟυ (υπόθεση 45529) και η αλληλογραφία του με τον Σολόχοφ όπου του δίνει πληροφορίες για τη ζωή του κατά το διάστημα της συγγραφής.

Ναι ο Σολόχοφ δεν μπορούσε να δώσει τις πιο απλές αποδείξεις ότι αυτός ήταν ο συγγραφέας και δεν το είχε κλέψει,γιατί αυτό θα χαντάκωνε το βιβλίο και τον ίδιο,καθώς θα έλεγε ότι ο ήρωας του "καλύτερου" σοβιετικού μυθιστορήματος του '30,ήταν εχθρός του καθεστώτος και εκτελέστηκε από τη ΓκεΠεΟυ.
Ο Γιερμακόφ αποκαταστάθηκε το 1989,μετά το θάνατο(1984) πια του Σολόχοφ. Έτσι ο συγγραφέας μέχρι το τέλος της ζωής του ήταν αναγκασμένος να σιωπά.Και να πίνει.

μτφρ-Ρίτα Μπούμη-Παππά

Το καθεαυτό έργο είναι αισθητά άνισο και ασύμμετρο.Το πρώτο μέρος προ του πολέμου υπερτερεί κατά πολύ.Αυτό μοιάζει φυσικό από τη στιγμή που εξαφανίζεται η πηγή (Γερμακοφ).

-Κατ' αρχήν-και είναι σημαντικό-ΔΕΝ εξελίσσεται όπως λανθασμένα γράφεται συχνά την περίοδο 1912-1922 αλλά έως το 1919.Ο Λιμός με εκατομμύρια θύματα σε Ουκρανία-Ντον από την κατάσχεση όλης της παραγωγής τροφίμων δεν περιλαμβάνεται και μόλις που γίνεται αναφορά στην έναρξη του εμφυλίου.

-Ο κεντρικός ήρωας γίνεται κομπάρσος,δευτερεύοντες εξαφανίζονται,Άγιοι μπολσεβίκοι και δαίμονες "λευκοί" εισέρχονται,κλπ.Ο διδακτικός πουριτανισμός χτυπάει κόκκινο με την Αξίνια που διεκδίκησε τον έρωτα να τιμωρείται ως ανήθικη αντροχωρίστρα με το θάνατο του εξώγαμου παιδιού της και την υστερική Νατάλια που χτυπιόταν στα πατώματα και κυριολεκτικά έκοψε το λαιμό της με δρεπάνι όταν την έφτυσε ο σύζυγος Γρηγόρης, να επιβραβεύεται ως πιστή σύζυγος με δίδυμα.
 Μπορούμε να πούμε ότι βλέπουμε τον εκφυλισμό της τέχνης ζωντανά.Πως ήταν πριν την επιβολή ως επίσημου δόγματος του σοσιαλιστικού ρεαλισμού αλλά και μετά,τη κραυγαλέα προπαγάνδα μέσα στα πλέον σκοτεινά χρόνια του σταλινισμού.
Ας μη ξεχνάμε ποια χρόνια δημοσιεύτηκαν αυτά τα μέρη,και ότι ο Σολόχοφ χάρη σ' αυτή την δουλική προσαρμογή του υπηρέτησε το καθεστώς και δεν διώχθηκε.Αυτά τα μέρη μπορούμε να πούμε ότι γράφτηκαν κατά επιβολή και του εξασφάλισαν την επιβίωση του.

Η έκδοση του Δωρικού(2 τόμοι) δεν κυκλοφορεί.Υπάρχει μόνο η βιβλιοδετημένη έκδοση του Ζαχαρόπουλου (4τομη) και σε εξωφρενική τιμή.Για την ιστορία της λογοτεχνίας αξίζει να διαβαστεί αλλά καλύτερα να το δανειστεί κανείς και όχι να το αγοράσει αν δεν έχει λάβει τέτοια διαταγή για homework από τον ινστρούχτορα του.

Τέλος να σημειώσουμε ότι έγινε και ταινία από τον παντελώς ατάλαντο Σεργκέι Γκερασίμωφ που καλύτερα να μη δείτε.1958-Quiet Flowe the Don/Tikhiy Don

μτφ.Α.Σαναντόπουλος

-Ο όψιμος έρωτας μιας γυναίκας δεν ανθίζει σαν ένα λουλούδι κόκκινο μα σαν ένας άγριος στρύχνος

-Ναι θέλω να χαρώ αυτό τον έρωτα για να εκδικηθώ τη ζωή πού'ζησα ως τώρα.Μια ζωή συφοριασμένη.Και δε με νοιάζει κι αν με σφάξετε!

-Μη προδίνεις το γείτονα σου

-Έτσι ασυνήθιστος και φανερός ήταν ο θεοπάλαβος έρωτας τους.Κι οι δυο φλέγονταν με την ίδια 
φωτιά,δίχως να ντρέπονται,δίχως να κρύβονται.

-Γιατί τα ξένα πράγματα φέρνουν γρουσουζιά.

-Μα η καρδιά μου είναι βουβή και πεθαμένη....Και έρημη,καθώς η στέπα τούτη την ώρα...

-Αυτό που σου λέω.Με πρόσβαλες.Μου χάλασες τη ζωή μου....
Ο Στέφανος του'δειξε τις δουλεμένες χούφτες του
Να κοίτα.Οργώνω...Για ποιόν? Ένα ξερό κορμί είμαι....Δεν έχω ανάγκη.Όμως η μοναξιά σκοτώνει,αν δε δουλεύεις.Πολύ μ' έβλαψες Γρηγόρη...
....Γύρισε πίσω και κοίταξε το Στέφανο που μασούσε το μουστάκι του.Τον λυπήθηκε κατάκαρδα.Γρήγορα όμως ένιωσε κάτι σα ζήλια....


-Τι να ντραπώ?Μπορεί μια γυναίκα να ζήσει δίχως άντρα?

-Δε μπορώ να καταλάβω πως γίνεται.όσο πιο πλούσιοι είναι τόσο πιο τσιγκούνηδες και σπαγκοραμμένοι είναι.Είδατε κανένα φτωχό τσιγκούνη?

-Ήταν μια ρυτίδα βαθιά και σκοτεινή,πού'δειχνε τη μυστική αλλαγή της ψυχής του αδερφού του.

-"Είναι στον έρωτα τρωτή,κάθε ηλικία"

-Κάθε ανόητος,όπως ψωραλέο σκυλί,από μακριά φλέγεται από πατριωτισμό.

-Η γυναίκα γιε μου Γκρίσσα,είναι γάτα.Όποιος τη χαϊδεύει τον ακολουθεί,Δε πρέπει ο άντρας να δίνει πίστη στη γυναίκα έλεγε ο γέρο-Σάσκα...

-Απόχτησα τα χρήματα μου με τρόπους κρυφούς,μα,αλλιώτικα δε κερδίζει κανείς λεφτά....

-Το χορτάρι σκεπάζει τους τάφους κι ο χρόνος σκεπάζει τον πόνο...Γιατί μικρή η ανθρώπινη ζωή,κι ο καθένας μας για λίγο μονάχα περπατάει πάνω στο χορτάρι...

-Μα η Αννιούτκα ήταν πρώτη στη τέχνη της βρισιάς...

-Ο λαός είναι σαν ένα χαμένο κοπάδι και δε ξέρει ποιο δρόμο να πάρει.

-Στη βάση της εικόνας είχε σκαλιστεί σε παλιά σλαβική γλώσσα:

"ΣΕ ΣΥΓΧΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΑΡΑΧΗΣ ΜΑΥΡΟ ΚΑΙΡΟ

ΑΔΕΡΦΙΑ ΜΗ ΔΙΚΑΖΕΤΕ ΤΟΝ ΑΔΕΡΦΟ"