Απορίες-Δεν χρειάζεται ή δεν μπορείτε;

Η διαχείριση μιας τέτοιας κατάστασης δεν μπορεί να γίνεται με αποσιωπήσεις,μισές αλήθειες και πολιτικάντικα τερτίπια όπως γινόταν πάντα στην Ελλάδα.

Πηγή euro2day.gr..................................................................................................................

.......Εντούτοις, με βάση τα τεκταινόμενα σε άλλες χώρες, και δεν μιλάμε μόνο για ασιατικές χώρες όπως η Νότια Κορέα, υπάρχει ένα σημείο για το οποίο οι δηλώσεις των κυβερνητικών στελεχών, περιλαμβανομένου και του καθηγητή κ. Τσιόδρα, που κατά τα λοιπά μάς έχει συνηθίσει σε καθαρές απαντήσεις, καλύπτονται από ένα πέπλο αοριστίας που αγγίζει τα όρια του μυστηρίου.

Κι αυτό το θέμα αφορά τα διαγνωστικά τεστ για τον κορωνοϊό.

Τα οποία, σύμφωνα τουλάχιστον με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, που έχει επιμείνει να γίνονται όσο το δυνατόν περισσότερα, βγαίνοντας στην τηλεόραση και λέγοντας το περίφημο “test, test, test”, αλλά και την πρακτική πολλών χωρών στην Ευρώπη, τελευταία και στις ΗΠΑ, αποτελούν έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της ολιστικής στρατηγικής αντιμετώπισης της πανδημίας.

Οι αόριστες απαντήσεις

Παρ' όλα αυτά, ο αριθμός των τεστ που γίνεται στην Ελλάδα εμφανίζεται περιορισμένος σε σχέση με άλλες χώρες, ενώ οι ερωτήσεις εκ μέρους των δημοσιογράφων, για τον προσεχή σχεδιασμό, το υπάρχον απόθεμα και τις νέες παραγγελίες τέτοιων τεστ, αλλά και για τη στρατηγική απεγκλωβισμού -σταδιακά- από τη φάση του «Μένουμε Σπίτι», που όπως θα δούμε συνδέεται με τη δυνατότητα μαζικής διεξαγωγής τεστ, είτε παραμένουν αναπάντητες είτε απαντώνται αόριστα.

«Υπάρχει επάρκεια» λέει κάποιο στέλεχος, «δεν είμαστε σε αυτή τη φάση τώρα», απαντά κάποιο άλλο, ενώ χθες ο αρμόδιος υφυπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης (ο οποίος ομολογουμένως δεν δίνει συχνά συγκεκριμένες απαντήσεις), όταν ρωτήθηκε πότε θα λειτουργήσουν τα συνεργεία που θα κάνουν δειγματοληπτικούς ελέγχους, περιορίστηκε να απαντήσει «πολύ σύντομα».

Ο ίδιος ο κ. Τσιόδρας, άλλοτε σημειώνει ότι κάποια τεστ είναι έτσι κι αλλιώς αναξιόπιστα, άλλοτε ότι δεν είμαστε στη φάση που πρέπει να γίνονται τεστ σε πολλούς (διότι σε κάποιους ο ιός μπορεί να είναι σε φάση επώασης, οπότε δεν θα ανιχνευθεί ή μπορεί να κολλήσουν αργότερα) παρά μόνο σε εκείνους που έχουν βαριά συμπτώματα.

Πρόσθεσε δε χθες ότι χώρες όπως η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν που κάνουν πολλές χιλιάδες τεστ την ημέρα, έχουν διαφορετική στρατηγική, αλλά και καλύτερη προετοιμασία λόγω προηγούμενων επιδημιών, όπως ο SARS.

Τι δείχνει η σύγκριση με άλλες χώρες της Δύσης

Ο υπογράφων δεν είναι ούτε καμώνεται πως είναι ειδικευμένος επιστήμονας, γι' αυτό και θα περιοριστεί σε στοιχεία που συλλέχθηκαν από διάφορες χώρες και περιοχές, οι οποίες δεν είναι ασιατικές, εφαρμόζουν πολιτική απομόνωσης και παραμονής κατ' οίκον, όπως εμείς ή περίπου όπως εμείς, βρίσκονται σε διαφορετικά μεταξύ τους στάδια της επιδημίας και της στρατηγικής απομόνωσης, πλην όμως εμφανίζονται να κάνουν πολύ μεγαλύτερο αριθμό τεστ καθημερινά.

Για λόγους ευχέρειας στην κατανόηση, όπου χρειάζεται θα επισημαίνεται η πληθυσμιακή σύγκριση, ώστε να είναι εύκολη η αντιπαραβολή με τα ελληνικά δεδομένα.

Στην Ελλάδα από τις 20 Μαρτίου και μετά γίνονται κατά μέσο όρο μόλις 890 τεστ την ημέρα, χωρίς να υπάρχει αυξητική τάση από μέρα σε μέρα. Στη πολιτεία της Νέας Υόρκης, σύμφωνα με δήλωση του κυβερνήτη της, γίνονται τις τελευταίες μέρες περίπου 18.000 τεστ την ημέρα, όταν η συγκεκριμένη πολιτεία έχει περίπου διπλάσιο ποσοστό από την Ελλάδα.

Στην περιοχή της Λομβαρδίας, στην Ιταλία, επίκεντρο της πανδημίας, που βρίσκεται σε απόλυτη καραντίνα, με πληθυσμό περίπου ίδιο με την Ελλάδα (10,3 εκατ. κάτοικοι) γίνονται περίπου 5.000 τεστ την ημέρα.

Στη Γερμανία, τη χώρα που έχει βεβαίως ένα από τα καλύτερα συστήματα υγείας στον κόσμο, που έχει καταγράψει δεκάδες χιλιάδες κρούσματα αλλά έχει και το χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας στον κόσμο, γίνονται σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσαν οι Financial Times, πάνω από 160.000 χιλιάδες τεστ την εβδομάδα, με ορίζοντα να φτάσουν σύντομα τις 200.000. Που σημαίνει, μετά από αναγωγή πληθυσμού (η Γερμανία έχει περίπου 83 εκατ. κατοίκους), ότι κάνει περίπου 3.000 τεστ την ημέρα, ανά 10,7 εκατ. κατοίκους που έχει η χώρα μας -και θέλει να τα ανεβάσει σε 3.500 την ημέρα!

Αλλά και στη Μεγάλη Βρετανία, που άργησε να προχωρήσει σε περιορισμούς κατ' οίκον (και δεν αποκλείεται να το πληρώσει ακριβά), κι όπου ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον μάλλον δεν κατάλαβε έγκαιρα τι συμβαίνει, τις τελευταίες ημέρες γίνονται 10.000 τεστ την ημέρα, έναντι 6.500 ημερησίως κατά την προηγούμενη εβδομάδα, με στόχο να φτάσουν τις 25.000 τεστ την ημέρα ως τα μέσα Απριλίου.

Που σημαίνει για τα ελληνικά πληθυσμιακά δεδομένα, ότι την προηγούμενη εβδομάδα έκανε περίπου 1.040 τεστ την ημέρα, ότι τώρα βρίσκεται στα 1.600 την ημέρα και στα μέσα Απριλίου έχει ως στόχο να βρίσκεται στα σχεδόν 4.000 τεστ την ημέρα.

Τα ερωτήματα και το τέλος του «Μένουμε Σπίτι»

Προ μίας εβδομάδας, στις 23 Μαρτίου, ο κ. Τσιόδρας ανέφερε ότι με βάση μαθηματικά μοντέλα, τα πραγματικά κρούσματα στη χώρα μας μπορεί να κινούνται μεταξύ 8.000 με 10.000 (όταν τα βεβαιωμένα/διαγνωσμένα κρούσματα ήταν 695, έναντι 1.156 χθες), έκτοτε όμως δεν προχώρησε σε περαιτέρω αναφορά εκτιμήσεων.

Θα θέλαμε να ξέρουμε καλύτερα τον ακριβή αριθμό; Θα μπορούσαμε;

Κανένας, υποθέτω, δεν αναμένει από το ελληνικό σύστημα Υγείας να έχει τις δυνατότητες του γερμανικού ή να αυξάνει με ευκολία τις δυνατότητές του, μέσα σε αυτή την περίοδο που υπάρχει παγκόσμιος ανταγωνισμός για την αγορά τεστ και προστατευτικού εξοπλισμού, ακόμη και αναπνευστήρων, όταν διαγκωνίζονται υπερδυνάμεις και δυνάμεις με πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες.

Το «δεν χρειάζεται», όμως, με το «δεν μπορούμε», δεν είναι το ίδιο πράγμα.

Σε κάθε περίπτωση, με βάση τα όσα παρουσιάστηκαν παραπάνω, το ερώτημα αν η χώρα μας κάνει επαρκή τεστ σε αυτή τη φάση κι αν έχει τις δυνατότητες να κάνει περισσότερα, είτε λόγω ελλείψεων σε τεστ είτε λόγω ελλείψεων σε άλλες υποδομές, αιωρείται. Και ίσως αυτό να μην έχει τόση σημασία, για όσο η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού μένει στο σπίτι, όπως υποστηρίζει ο κ. Τσιόδρας, θα έχει όμως σίγουρα μεγάλη σημασία στην επόμενη φάση, που ο πληθυσμός θα αρχίσει σταδιακά να απεγκλωβίζεται από το σπίτι.

Για την ακρίβεια, σύμφωνα με ειδικούς του εξωτερικού, ένας από τους παράγοντες που θα κρίνει το «πότε» μπορεί να ξεκινήσει σταδιακά πάντα αυτή η έξοδος, ένα ορόσημο με τεράστια σημασία, όχι μόνο κοινωνική αλλά καθαρά οικονομική, καθώς το «Μένουμε Σπίτι» βάζει ταφόπλακα στην οικονομική δραστηριότητα, είναι και η δυνατότητα να γίνουν μαζικά τεστ.

Διότι ο σταδιακός απεγκλωβισμός, που έτσι κι αλλιώς ενέχει στοιχεία κινδύνου αναζωπύρωσης της επιδημίας, δεν μπορεί να λάβει χώρα χωρίς εξονυχιστικό έλεγχο των «ύποπτων» συμπτωμάτων, καθορισμό των θετικών, ιχνηλάτηση των επαφών και απομόνωση.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες η κυβέρνηση προετοιμάζεται γι' αυτό το ενδεχόμενο έχοντας παραγγείλει 300.000 τεστ από μία πηγή και 50.000 από μια άλλη. Ελλείψει επίσημης πληροφόρησης, δεν μπορούμε να ξέρουμε αν αυτές οι πληροφορίες είναι απόλυτα ακριβείς, αν περιλαμβάνουν το σύνολο των παραγγελιών, πότε θα παραδοθούν κι αν επαρκούν για τη φάση του απεγκλωβισμού.

Αυτό που φαίνεται, όμως, είναι ότι έως ότου υπάρξει ικανός αριθμός τεστ, αλλά και η δυνατότητα πραγματοποίησής τους σε ευρεία κλίμακα, το «Μένουμε Σπίτι» δεν είναι καθόλου εύκολο να διακοπεί.

Τα τελικά ερωτήματα λοιπόν προς τους αρμοδίους είναι αν υπάρχει σχέδιο για αυτή τη φάση (υποθέτουμε ότι υπάρχει ή έστω καταρτίζεται) κι αν έχει διασφαλιστεί η επάρκεια μέσων για να υλοποιηθεί το σχέδιο.

Και αυτά, προς το παρόν, μένουν αναπάντητα.

Πηγή euro2day.gr

Αναχώρηση

Ο Μανώλης Γλέζος σήμερα ίσως συνάντησε ξανά τον Απόστολο Σάντα που έφυγε πριν 9 χρόνια.

Una Notte a Napoli

Για την Ιταλία

Do remember they can’t cancel the spring

2020-David Hockney

Το έργο απεικονίζει μια συστάδα από έντονα κίτρινους νάρκισσους μέσα σ’ ένα πράσινο λιβάδι, ενώ φόντο είναι ένα απομακρυσμένο γκρίζο χέρσο τοπίο.

Περισσότερα ΕΔΩ

Δελτίο Εξέλιξης-5

Η Στατιστική μελέτη είναι εξαιρετικά σημαντική και η μόνη που μπορεί να δώσει στοιχεία για αποφάσεις.

Αναδημοσιεύουμε Δελτία του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Πηγή ΕΚΠΑ-ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ-eLearning

ΠΕΜΠΤΟ ΔΕΛΤΙΟ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΚΡΙΣΗΣ COVID-19 - 24/3/2020

ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ COVID-19 ΣΕ ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ ΚΑΙ Η ΚΑΜΨΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ

Από τον Καθηγητή Οικονομικών, Παναγιώτη Ε. Πετράκη και τον
Οικονομολόγο-Διδάκτορα Οικονομικών, Παντελή Χρ. Κωστή

Η μέρα 1 της κρίσης είναι η μέρα με την εμφάνιση 100 κρουσμάτων ανά 60 εκατομμύρια πληθυσμού. Για την Ελλάδα η μέρα 1 είναι όταν εμφανίστηκαν 18 κρούσματα, δηλαδή η 5η Μαρτίου 2020, για την Hubei[1] είναι η 18η Ιανουαρίου, για την Ιταλία είναι η 22η Φεβρουαρίου, για τις Γαλλία, Γερμανία και Ισπανία η 3η Μαρτίου, για το Ην. Βασίλειο η 6η Μαρτίου και για τις ΗΠΑ η 11η Μαρτίου.

Το Διάγραμμα 1 παρουσιάζει την τρέχουσα κατάσταση ανά οικονομία αναφορικά με το πλήθος των κρουσμάτων. Είναι εμφανές ότι η κατάσταση στην Ισπανία είναι ιδιαίτερα δύσκολη όπως και ότι η Ιταλία ξεπερνά την αντίστοιχη κατάσταση στην περίπτωση της Hubei κατά την 29η μέρα του φαινομένου.

Διάγραμμα 1. Δείκτης Νέων Κρουσμάτων σε Βασικές Οικονομίες

Το Διάγραμμα 2 παρουσιάζει προβλέψεις για την εξέλιξη του φαινομένου με βάση την εξέλιξή του στην περίπτωση της Hubei.

Οι προβλέψεις πραγματοποιούνται με την βοήθεια της προέκτασης των σημερινών γεγονότων όταν λαμβάνεται υπόψη ο ρυθμός μεταβολής των κρουσμάτων στην Hubei. Με τις αρνητικές εξελίξεις στην Δύση (Ισπανία, ΗΠΑ) η Hubei μεταβάλλεται σε best case scenario!

Διάγραμμα 2. Προβλέψεις εξέλιξης του φαινομένου εάν οι χώρες ακολουθήσουν το μοντέλο της Hubei

Φαίνεται ότι εάν ακολουθηθεί αντίστοιχη εξέλιξη της εξάπλωσης όπως στην περίπτωση της Hubei θα πρέπει να αναμένουμε ότι κατά την 29η μέρα του φαινομένου και έπειτα θα πρέπει να αναμένεται μια κάμψη του πλήθους των νέων κρουσμάτων. Βεβαίως η 29η μέρα του φαινομένου διαφέρει ανά χώρα καθότι είναι διαφορετική η ημερομηνία έναρξής του στην κάθε περίπτωση.

Έτσι, σχετική κάμψη στο πλήθος των νέων κρουσμάτων θα πρέπει να αναμένεται γύρω από τις παρακάτω ημερομηνίες: Μετά την 23η Μαρτίου για την Ιταλία, την 31η Μαρτίου για τις Γαλλία, Γερμανία και Ισπανία, τη 2α Απριλίου για την Ελλάδα, την 3η Απριλίου για το Ην. Βασίλειο και την 8η Απριλίου για τις ΗΠΑ.

Προφανώς η πρόβλεψη δεν σημαίνει και πραγματοποίηση. Η σύγκριση όμως των προβλέψεων με την πραγματικότητα θα μας δώσει πολύτιμες πληροφορίες για το πώς θα εξελιχθούν οι οικονομικές επιπτώσεις του φαινομένου. Μεγάλο ρόλο για τις ακριβείς ημερομηνίες κάμψης παίζουν οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν και ακολουθούνται.

Σημειώνεται ότι κάμψη κρουσμάτων δε σημαίνει και διακοπή του υγειονομικού φαινομένου αλλά έλεγχό του υπό το βάρος των πολιτικών που εφαρμόζονται. Η κάμψη των κρουσμάτων είναι η κρίσιμη πληροφορία για τις οικονομίες αφού η οριστική κάμψη του υγειονομικού φαινομένου συνδέεται με την αντιική έρευνα

Το ερώτημα είναι απλό: Θα καμφθούν οι καμπύλες στις μεγάλες οικονομίες της Δύσης όπως στην Hubei;

Σημείωση: Το παρόν δεν περιέχει νέες ιατρικές ή υγειονομικές ή επιδημιολογικές πληροφορίες παρά μόνο στατιστικά δεδομένα. Συντάσσεται για την ανίχνευση της εξέλιξης της κρίσης για να αντληθούν πληροφορίες οικονομικού και επιχειρηματικού χαρακτήρα.

Μέρα που'ναι

Τον ουσιαστικά άγνωστο Τερτσέτη να θυμηθούμε.
Τον ξέρουμε μόνο σε σχέση με τον Κολοκοτρώνη. Δίκη και Απομνημονεύματα.
Όμως πρόκειται για έναν πρωτοπόρο,αγωνιστή και πολεμιστή για την ελευθερία σε όλο το πλέγμα των ζητημάτων που προκύπτουν στα δύσκολα επαναστατικά και μετεπαναστατικά χρόνια. Γλώσσα,Δικαιοσύνη,Ιστορική μνήμη,Εξουσία/απολυταρχία,Έρωτα,Εκπαίδευση/Παιδεία,Λογοτεχνία.Και πληρώνει το κόστος του θάρρους και του ήθους στη Βαυαροκρατία.
Όχι μόνο πατριώτης και φίλος του Σολωμού αλλά και οδηγητής του στα πρώτα χρόνια.Ο "Διάλογος" θεμελιώδες κείμενο του Νέου Ελληνισμού, οφείλεται στον Τερτσέτη.

Υπάρχει μια κρίσιμη και σοβαρή παράμετρος στην έκδοση του έργου του που λειτουργεί μάλλον αποτρεπτικά στο πλησίασμα :
Η έκδοση των "Απάντων "του από τον Γ.Βαλέτα-με αφάνταστο κόπο όπως λέει ο ίδιος και τον πιστεύουμε- παρουσιάζεται ως 3 τόμοι απομνημονεύματα Κολοκοτρώνη και αυτό όπως πάλι μας λέει ο ίδιος ο Βαλέτας,επιλογή του εκδότη για εμπορικούς λόγους.Στην πραγματικότητα τα "απομνημονεύματα Κολοκοτρώνη" είναι μόνο μέρος του τρίτου τόμου.

Ας ρίξουμε μια ματιά αν μπορούμε.Κάποιοι σαν το Τερτσέτη μας σώζουν σαν λαό,ανάβοντας σε καιρούς χαλεπούς μια φλόγα.

Τα πιο ωραία παραμύθια

Albert Uderzo-Rene Goscinny-1967

Ο Γάλλος σκιτσογράφος Αλμπέρ Ουντερζό, σχεδιαστής (ο Ρενέ Γκοσινί κειμενογράφος) του Αστερίξ,του Ούμπα-πα, του Ιζνογκούντ έφυγε σε ηλικία 92 ετών στον ύπνο του από καρδιακή προσβολή.

Από παιδιά και έως σήμερα ξανά και ξανά στα "πάντα καινούργια κι όμως χιλιοδιαβασμένα" καταφύγια του χαμόγελου,του υπερβατικού,του αθώου,του έξυπνου και ανόητου της ιστορίας ,των ανθρώπων και του εαυτού μας. 

Οι έμποροι ίσως τον πίεσαν να συνεχίσει μόνος του τον Αστερίξ μετά τον πρόωρο θάνατο του Γκοσινί το 1977 και αυτά τα τεύχη είναι σαφώς κατώτερα.Όπως και οι μεταφορές στην οθόνη είναι για μένα απεχθείς για πολλούς λόγους.Τίποτα όμως δεν χάθηκε στα χρόνια από τη μαγεία των παλιών τευχών.

Μέρες του '20-20

Το κρίσιμο κενό

Κάτι που έχει αναφερθεί πολλές φορές από τους ειδικούς-παγκόσμια-και είναι καθοριστικό για τα μέτρα που πάρθηκαν και τις συνέπειες τους είναι ότι ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΕ ΤΥΧΑΙΟ (ΑΛΛΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΩΣΤΑ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟ) ΔΕΙΓΜΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ.
Σημειώνουμε ότι κανείς ειδικός ΔΕΝ μπορεί να αιτιολογήσει αυτή την έλλειψη,που μοιάζει σχεδόν σκόπιμη.

από  camerastyloonline

20 Μαρτίου 2020 

Ακολουθεί η μετάφραση του άρθρου που δημοσίευσε ο καθηγητής Ιατρικής, Επιδημιολογίας και Υγείας του Πληθυσμού και Στατιστικής στο Πανεπιστήμιο του Stanford Γιάννης Ιωαννίδης*, ένας εκ των πιο έγκριτων επιστημόνων στον κόσμο, σχετικά με την πανδημία του κορωνοϊού και τους τρόπους αντιμετώπισης της από τις Αρχές.

Ο τίτλος του άρθρου που δημοσιεύτηκε στο αμερικάνικο ενημερωτικό ιατρικό περιοδικό statnews.com είναι: Είμαστε μπροστά σε ένα φιάσκο; Καθώς η πανδημία του κορωνοϊού εξελίσσεται, λαμβάνουμε αποφάσεις χωρίς αξιόπιστα δεδομένα.

Ακολουθεί το άρθρο:

Ενώ βρισκόμαστε μπροστά στην πανδημία του αιώνα, ίσως ταυτόχρονα να αποτελέσει και το φιάσκο του αιώνα.

Την ώρα που όλοι ζητούν καλύτερη πληροφόρηση, από εκείνους πoυ χρησιμοποιούν μοντέλα ανάλυσης της επιδημίας μέχρι τις κυβερνήσεις και τον κόσμο που περιορίζεται ή μπαίνει σε καραντίνα, δεν έχουμε αξιόπιστα δεδομένα για το πόσοι άνθρωποι προσβάλλονται από τον κορωνοϊό. Η πληροφόρηση είναι αναγκαία για την καθοδηγήσει τις αποφάσεις και δράσεις μας και για να δούμε τις επιπτώσεις τους.

Δρακόντεια μέτρα έχουν επιβληθεί σε πολλές χώρες, τα οποία θα είναι ανεκτά από όλους αν η πανδημία υποχωρήσει, είτε από μόνη της είτε λόγω των μέτρων. Για πόσο καιρό όμως θα πρέπει να ακολουθήσουμε αυτά τα μέτρα, και τι θα γίνει αν η πανδημία συνεχίσει για μεγάλο διάστημα; Πώς θα ξέρουμε αν τα μέτρα είναι στη σωστή κατεύθυνση ή τελικά προκαλούν περισσότερο κακό;

Ένα εμβόλιο θα ήταν σίγουρα η λύση, αλλά είμαστε μήνες μακρυά από μια τέτοια επιλογή. Δεν έχουμε λοιπόν καμία εικόνα για τις επιπτώσεις ενός παρατεταμένου lock-down.

Τα δεδομένα που έχουμε συλλέξει μέχρι στιγμής για την εξέλιξη της επιδημίας είναι παντελώς αναξιόπιστα. Λόγω των περιορισμένων διαγνωστικών αναλύσεων, έχουμε χάσει πιθανότατα την πλειοψηφία των ασθενών που προσβλήθηκαν από τον ιό. Και δεν ξέρουμε αν τα πραγματικά κρούσματα είναι 3πλάσια ή 300 φορές παραπάνω. Ακόμη και σήμερα, 3 μήνες μετά την έναρξη της έξαρσης του ιού, οι περισσότερες χώρες δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν μεγάλο αριθμό διαγνωστικών αναλύσεων, και καμία χώρα δεν έχει αξιόπιστα δεδομένα για τον επιπολασμό του ιού σε τυχαίο αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού.

Το φιάσκο της έλλειψης δεδομένων δημιουργεί τεράστια αβεβαιότητα για τη θνητότητα από τον ιό. Τα επίσημα νούμερα είναι ανούσια μιας και οι διαγνωστικές αναλύσεις πραγματοποιούνται κυρίως σε αυτούς με σοβαρή νόσο και κακή πρόγνωση. Και αυτή η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί όσο εξελίσσεται η επιδημία.

Ο μοναδικός κλειστός πληθυσμός που έχει εκτεταμένα διερευνηθεί ήταν οι επιβάτες του κρουαζιερόπλοιου Diamond Princess. Εκεί παρατηρήθηκε θνητότητα 1%, αλλά και πάλι ήταν πληθυσμός σχετικά μεγάλης ηλικίας στους οποίους η θνητότητα είναι έτσι κι αλλιώς αυξημένη. Παρόλο που με τα δεδομένα από το κρουαζιερόπλοιο θα μπορούσε να υπολογιστεί θνητότητα 0,125% σε μια χώρα σαν τις ΗΠΑ σύμφωνα με την ηλικιακή κατανομή του πληθυσμού, είναι μόλις 7 οι θάνατοι, οπότε το περιθώριο ασφαλείας των υπολογισμών θνητότητας βρίσκεται μεταξύ 0,025% και 0,625%. Είναι επίσης πιθανό κάποιοι επιβάτες που προσβλήθηκαν να κατέληξαν αργότερα. Επίσης, οι επιβάτες δεν αποτελούσαν αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού και θα μπορούσαν, παράδειγμα, να είχαν περισσότερα χρόνια νοσήματα (που επηρεάζουν τη θνητότητα) από τον γενικό πληθυσμό. Προσθέτοντας αυτές τους επιπλέον παράγοντες αβεβαιότητας, εύλογες εκτιμήσεις για τη θνητότητα στον γενικό πληθυσμό των ΗΠΑ κυμαίνονται από 0,05% έως 1%.

Αυτό το τεράστιο εύρος στη θνητότητα επηρεάζει σημαντικά την εκτίμηση για το πόσο σοβαρή είναι η πανδημία και τι πρέπει να γίνει. Ποσοστό θνητότητας της τάξης του 0,05% είναι χαμηλότερο από την εποχική γρίπη. Εάν αυτό είναι πραγματικό ποσοστό, το lock-down σε όλο τον κόσμο, με ενδεχομένως τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες μπορεί να είναι εντελώς παράλογο.

Είναι σαν ένας ελέφαντας να δέχεται επίθεση από μια γάτα. Στην απόγνωση του προσπαθώντας να αποφύγει τη γάτα, ο ελέφαντας πηδάει από ένα βράχο και πεθαίνει.

Μπορεί το ποσοστό θνητότητας των περιπτώσεων Covid-19 να είναι τόσο χαμηλό; Όχι, λένε κάποιοι, δείχνοντας το υψηλό ποσοστό στους ηλικιωμένους. Ωστόσο, ακόμη και μερικοί λεγόμενοι «ήπιοι» κοροναϊοί ή οι κοροναϊοί του κοινού κρυολογήματος, που είναι γνωστοί εδώ και δεκαετίες, μπορούν να έχουν θνητότητα μέχρι και 8% όταν μολύνουν τους ηλικιωμένους σε γηροκομεία. Στην πραγματικότητα, αυτοί οι «ήπιοι» κοροναϊοί προσβάλλουν δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο και αντιπροσωπεύουν το 3% έως 11% αυτών που νοσηλεύονται στις ΗΠΑ με λοίμωξη κατωτέρου αναπνευστικού κάθε χειμώνα.

Αυτοί οι «ήπιοι» κοροναϊοί μπορεί να εμπλέκονται σε αρκετές χιλιάδες θανάτους κάθε χρόνο παγκοσμίως, αν και η συντριπτική τους πλειοψηφία δεν εξακριβώνεται με ακριβή διαγνωστικά τεστ. Αντ ‘αυτού, χάνονται ως «θόρυβος» μεταξύ 60 εκατομμυρίων θανάτων από διάφορες αιτίες κάθε χρόνο.

Παρόλο που τα συστήματα επιτήρησης υπάρχουν από καιρό για τη γρίπη, η ασθένεια επιβεβαιώνεται από ένα εργαστήριο σε μια μικρή μειοψηφία περιπτώσεων. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα, μέχρι στιγμής έχουν εξετασθεί 1.073.976 δείγματα και 222.552 (20.7%) είναι θετικά για τη γρίπη. Την ίδια περίοδο, ο εκτιμώμενος αριθμός παρόμοιων με γρίπη ασθενειών (γριπώδη συνδρομή)κυμαίνεται μεταξύ 36.000.000 και 51.000.000, με 22.000 έως 55.000 εκτιμώμενους θανάτους.

Σημειώστε την αβεβαιότητα σχετικά με τους θανάτους από γριπώδη συνδρομή: 2,5 φορές διαφορά μεταξύ ελάχιστης και μέγιστης εκτίμησης, που αντιστοιχεί σε δεκάδες χιλιάδες θανάτους. Κάθε χρόνο, ορισμένοι από αυτούς τους θανάτους οφείλονται σε γρίπη και μερικοί από άλλους ιούς, όπως οι κοροναϊοί του κοινού κρυολογήματος.

Σε μια σειρά αυτοψιών όπου έγινε εξέταση για αναπνευστικούς ιούς σε δείγματα από 57 ηλικιωμένους ανθρώπους που πέθαναν κατά τη διάρκεια της εποχής της γρίπης την περίοδο 2016 έως 2017, ανιχνεύθηκαν ιοί της γρίπης στο 18% των δειγμάτων, ενώ οποιοδήποτε άλλο είδος αναπνευστικού ιού βρέθηκε στο 47%. Σε μερικούς ανθρώπους που πεθαίνουν από παθογόνους ιούς του αναπνευστικού συστήματος, περισσότεροι από ένας ιός εντοπίζονται κατά την αυτοψία, συνοδό επιμόλυνση από βακτήρια. Μια θετική δοκιμή για τον κοροναϊό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ο ιός αυτός είναι πάντα υπεύθυνος για την κατάρρευση του ασθενούς.

Εάν υποθέσουμε ότι το ποσοστό θνησιμότητας μεταξύ των ατόμων που έχουν μολυνθεί από το κοροναϊό είναι 0,3% στον γενικό πληθυσμό – μια εικασία από την ανάλυση του κρουαζιερόπλοιου Diamond Princess – και ότι το 1% του πληθυσμού των ΗΠΑ έχει προσβληθεί (περίπου 3,3 εκατομμύρια άτομα), αυτό θα μεταφράζεται σε περίπου 10.000 θανάτους. Αυτό ακούγεται σαν ένας τεράστιος αριθμός, αλλά είναι θαμμένος μέσα στο «θόρυβο» της εκτίμησης των θανάτων από «γριπώδη συνδρομή».

Εάν δεν γνωρίζαμε για έναν νέο ιό εκεί έξω και δεν είχαμε ελέγξει τα άτομα με δοκιμές PCR, ο αριθμός των συνολικών θανάτων που οφείλονται σε «γριπώδη συνδρομή» δεν θα φαινόταν ασυνήθιστο φέτος. Το πολύ, ίσως να παρατηρούσαμε ότι η γρίπη αυτή τη σεζόν φαίνεται να είναι κάπως χειρότερη από το μέσο όρο. Η κάλυψη των μέσων ενημέρωσης θα ήταν μικρότερη από ό, τι για ένα παιχνίδι NBA μεταξύ των δύο πιο αδιάφορων ομάδων.

Κάποιοι ανησυχούν ότι οι 68 θάνατοι από το κοροναϊό στις ΗΠΑ στις 16 Μαρτίου θα αυξηθούν εκθετικά σε 680, 6.800, 68.000, 680.000 … μαζί με παρόμοια καταστροφικά σχέδια σε όλο τον κόσμο. Είναι ένα ρεαλιστικό σενάριο ή κακή επιστημονική φαντασία; Πώς μπορούμε να πούμε σε ποιο σημείο μια τέτοια καμπύλη μπορεί να σταματήσει;

Η πιο πολύτιμη πληροφορία για την απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα θα ήταν να γνωρίζουμε τον επιπολασμό της λοίμωξης από κοροναϊό σε ένα τυχαίο δείγμα πληθυσμού και να επαναλαμβάνουμε αυτή την άσκηση σε τακτά χρονικά διαστήματα για να εκτιμήσουμε την επίπτωση νέων μολύνσεων. Δυστυχώς, αυτή είναι η πληροφορία που δεν έχουμε.

Αφού δεν έχουμε δεδομένα, η «προετοιμασία για τα χειρότερα» οδηγεί σε ακραία μέτρα κοινωνικής απομόνωσης και lock-down. Δυστυχώς, δεν γνωρίζουμε εάν τα μέτρα αυτά λειτουργούν. Το κλείσιμο σχολείων, για παράδειγμα, μπορεί να μειώσει τα ποσοστά μετάδοσης. Μπορεί όμως να αποδειχθεί αναποτελεσματικό στην περίπτωση που τα παιδιά κοινωνικοποιούνται ούτως ή άλλως, εάν το κλείσιμο του σχολείου οδηγεί τα παιδιά να περάσουν περισσότερο χρόνο με ευπαθή ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας, εάν τα παιδιά στο σπίτι διαταράξουν την ικανότητα των γονιών τους να εργαστούν και πολλά άλλα. Το κλείσιμο σχολείων μπορεί επίσης να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης ανοσίας της αγέλης σε μια ηλικιακή ομάδα που δεν κάνει σοβαρή νόσο.

Αυτή ήταν η λογική πίσω από τη διαφορετική στάση του Ηνωμένου Βασιλείου, που κρατά τα σχολεία ανοιχτά, τουλάχιστον μέχρι την ώρα που γράφεται το άρθρο. Ελλείψει δεδομένων σχετικά με την πραγματική πορεία της επιδημίας, δεν γνωρίζουμε εάν αυτή η προοπτική ήταν λαμπρή ή καταστροφική.

Η επιπέδωση της καμπύλης για να αποφευχθεί η κατάρρευση του συστήματος υγείας είναι ως σκέψη σωστή – θεωρητικά. Ένα γράφημα που έχει γίνει viral στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στα κοινωνικά μέσα δείχνει πως η επιπέδωση της καμπύλης μειώνει τον όγκο της επιδημίας που είναι πάνω από το όριο του τι μπορεί να χειριστεί το σύστημα υγείας ανά πάσα στιγμή.

Ωστόσο, εάν η πίεση στο σύστημα υγείας ξεπεράσει τα όριά του, η πλειοψηφία των επιπλέον θανάτων μπορεί να μην οφείλεται σε κοροναϊό, αλλά σε άλλες κοινές ασθένειες και καταστάσεις όπως καρδιακές προσβολές, εγκεφαλικά επεισόδια, τραύμα, αιμορραγία και άλλα παρόμοια που δεν θα αντιμετωπίζονται επαρκώς. Αν η επιδημία κατακλύσει το σύστημα υγείας και τα ακραία μέτρα έχουν μέτρια αποτελεσματικότητα, τότε η ισοπέδωση της καμπύλης μπορεί να χειροτερεύσει τα πράγματα:

Αντί να πιεστεί υπερβολικά σε μια σύντομη, οξεία φάση, το σύστημα υγείας θα παραμείνει πιεσμένο για μια παρατεταμένη περίοδο . Αυτός είναι άλλος λόγος που χρειαζόμαστε δεδομένα για την ακριβή καταγραφή της επιδημίας.

Ένα από συμπεράσματα είναι ότι δεν γνωρίζουμε πόσο χρόνο μπορούν να διατηρηθούν μέτρα κοινωνικής απομάκρυνσης και lock-down χωρίς σοβαρές συνέπειες για την οικονομία, την κοινωνία και την ψυχική υγεία. Μπορεί να προκύψουν απρόβλεπτες εξελίξεις, όπως η οικονομική κρίση, οι αναταραχές, οι εμφύλιες συγκρούσεις, ο πόλεμος και η κατάρρευση του κοινωνικού ιστού. Κατ’ελάχιστον, χρειαζόμαστε αμερόληπτα δεδομένα επιπολασμού και επίπτωσης για το εξελισσόμενο μολυσματικό φορτίο που θα καθοδηγήσει τη λήψη αποφάσεων.

Στο πιο απαισιόδοξο σενάριο, το οποίο δεν υιοθετώ, εάν ο νέος κοροναϊός προσβάλλει το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 1% των μολυσμένων ανθρώπων πεθαίνουν, αυτό θα μεταφραστεί σε περισσότερους από 40 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως, επίπτωση όμοια την πανδημία γρίπης του 1918. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτής της εκατόμβης θα είναι άτομα με περιορισμένο προσδόκιμο ζωής. Αυτό είναι σε αντίθεση με το 1918, όταν πέθαναν πολλοί νέοι.

Κάποιος μπορεί μόνο να ελπίζει ότι, όπως και το 1918, η ζωή θα συνεχιστεί. Αντίθετα, με το lock-down για μήνες, αν όχι έτη, η ζωή σταματάει σε μεγάλο βαθμό, οι βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες είναι εντελώς άγνωστες και μπορεί να διακυβευθούν τελικά δισεκατομμύρια, και όχι μόνο εκατομμύρια, ζωές.

Εάν αποφασίσουμε να πηδήσουμε από το βράχο, χρειαζόμαστε κάποια στοιχεία για να ξέρουμε αν είναι λογική μια τέτοια ενέργεια και ποιες είναι οι πιθανότητες να προσγειωθούμε κάπου ασφαλείς.

Ποιος είναι ο Γιάννης Ιωαννίδης*

Ο Γιάννης Ιωαννίδης είναι Διευθυντής του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης του Stanford και κάτοχος της έδρας C.F. Rehnborg για την Πρόληψη Νοσημάτων στο Πανεπιστήμιο Stanford. Είναι επίσης καθηγητής Στατιστικής στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Stanford, ένας εκ των 2 Διευθυντών στο Κέντρο Μετα-ερευνητικής Καινοτομίας του Stanford, μέλος του Αντικαρκινικού Ινστιτούτου του Stanford και του Καρδιαγγειακού Ινστιτούτου.

Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1965, όμως μεγάλωσε στην Αθήνα. Από μικρός, ήταν πάντα ο καλύτερος μαθητής της τάξης, ενώ κέρδισε πολλά βραβεία όπως το Πανελλαδικό Βραβείο της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας το 1984.

Αποφοίτησε πρώτος από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1990. Συνέχισε στο ίδιο Πανεπιστήμιο αποκτώντας διδακτορικό στην Βιοπαθολογία. Σπούδασε στο Harvard και Tufts, όπου εξειδικεύθηκε στην εσωτερική παθολογία και στα λοιμώδη νοσήματα, και αμέσως μετά εργάστηκε στο NIH, στο Johns Hopkins και στο Tufts.

Από το 1999 έως το 2010 ήταν Πρόεδρος του Τμήματος Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και από το 2003 είναι επισκέπτης καθηγητής.

Έχει διατελέσει επιστημονικός και εργαστηριακός συνεργάτης στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Tufts από το 1996. Από το 2008 έως το 2010 ήταν επικεφαλής του Τμήματος Γενετικής/ Γονιδιωμάτων του Ινστιτούτου Κλινικής και Μεταγραφικής Επιστήμης του Tufts και του Κέντρου Γενετικής Επιδημιολογίας και Μοντελοποίσης του Tufts.

«Μου αρέσει να εργάζομαι με ένα ευρύ φάσμα των συναδέλφων από πολύ διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους και να έχωτην ευκαιρία να μάθω από νέους και παλιότερους ερευνητές, και ιδιαίτερα από φοιτητές» δηλώνει ο Δρ. Ιωαννίδης.

Επίσης, διετέλεσε συνεργαζόμενος καθηγητής επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Harvard και επισκέπτης καθηγητής επιδημιολογίας και βιοστατιστικής Imperial College του Λονδίνου.

Είναι μέρος του Δ.Σ. του Δικτύου Επιδημιολογίας του Ανθρώπινου Γονιδιώματος και σύμβουλος στο Εθνικό Αντικαρκινικού Ινστιτούτου των ΗΠΑ.

Έχει δεχθεί δεκάδες βραβεία όπως το Ευρωπαϊκό Βραβείο Αριστείας στην Κλινική Επιστήμη το 2007 και εξελέγη Μέλος επί τιμή του Ιδρύματος Έρευνας και Τεχνολογίας Ελλάδας το 2014.

Ανήκει στους επιστήμονες με τις περισσότερες δημοσιεύσεις παγκοσμίως .

Έγινε γνωστός στην παγκόσμια ιατρική κοινότητα, το 2005 με την πολυσυζητημένη εργασία του «Γιατί τα ευρήματα των περισσότερων δημοσιευμένων επιστημονικών ερευνών είναι αναληθή». Μάλιστα, είναι το περισσότερο διαβασμένο άρθρα στην ιστορία της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Επιστήμης με πάνω από 1,1 εκατομμύρια αναγνώσεις.

Το 2014 ίδρυσε το εργαστήριο METRICS στο Πανεπιστήμιο Stanford, το οποίο είναι μοναδικό στον κόσμο. Αποστολή του εργαστηρίου είναι να ανιχνεύει κενά και παραλείψεις σε έρευνες που δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά. Στη διεπιστημονική ομάδα του εργαστηρίου θα μετέχουν και νομικοί, κοινωνιολόγοι, αλλά και καθηγητές της Φιλοσοφίας της Επιστήμης.

Ανταπόκριση από το 1928

Ένα χρονογράφημα, μια απ' τις φημισμένες «'Αθηναϊκές Επιστολές» του Γρηγόρη Ξενόπουλου, του Φαίδωνα της «Διαπλάσεως των Παίδων», όπου περιγράφει  την φοβερή και θανατηφόρα επιδημία του Δάγκειου πυρετού.

 Προσπαθήσαμε να κρατήσουμε την ορθογραφία αλλά σε μονοτονικό...

Δημο­σιεύτηκε στο φύλλο της «Διάπλασηςς» της 29/9/1928 με τον τίτλο «Ή Ε­πιδημία»:

"Κάμποσο καιρό έχω να σας γράψω. Κι αιτία - το ξέρετε - ή επιδημία αυτή του δάγκειου, ή μεγάλη και φοβερή επιδημία, πού δεν άφησε στην Αθήνα σπίτι, δεν ά­φησε σχεδόν άνθρωπο απρόσβλητο. Τέτοιο κακό. Ή γρίππη εκείνο τον καιρό ήταν βέβαια πιο επικίνδυνη, μα δεν κρεβάτωσε ποτέ τόσον κόσμο μαζί. Ό δάγκειος έ­καμε την πρωτεύουσα εν ' απέραντο νοσοκομείο. Σε κάθε σπίτι είχαν από τρεις, από πέντε, από έξη αρρώστους. Σηκώνονταν αυτοί κι έπεφταν οι επίλοιποι. 'Ερη­μιά παντού και νέκρωση. Τα θέατρα και τ'άλλα διασκεδαστικά κέντρα έκλεισαν. "Όλες οι υπηρεσίες, δημόσιες κι ιδιωτικές, παρέλυσαν. Φτάνει να σας πω πώς σ' ένα τυπογραφείο, μια μέρα μονομιάς, έπεσαν είκοσι εργάτες. Φυσικά το τυπογρα­φείο έκλεισε. Σ' εν ' αστυνομικό τμήμα από 75χωροφύλακες, δύο μόνον ήταν ορθοί. Φαντασθείτε... ασφάλεια! Και στο γραφείο της Διαπλάσεως ' ήρθε μέρα, παι­διά μου, πού δεν υπήρχε ένας άνθρωπος να δώσει ένα φυλλάδιο σ ' ένα παιδί…..

Τί θλιβερό θέαμα όμως πού παρουσίαζε ή πόλη τις ημέρες πού ή επιδημία βρι­σκόταν στη μεγάλη της ένταση. Στους δρόμους οι διαβάτες ήταν σαν τις άσπρες μύγες. Κι όλοι βιαστικοί, αλαλιασμένοι, φοβισμένοι, να τρέχουν για γιατρό, για φάρμακα, για λεμόνια, για πάγο. Τη νύχτα από νωρίς, δεν έβλεπες ψυχή. Μα­ζεύονταν όλοι. Τα παράθυρα όμως έλαμπαν φωτισμένα ως το πρωί.Ήταν από τις κάμαρες των αμέτρητων αρρώστων όπου αγρυπνούσαν, κι αυτοί oι κακόμοι­ροι πού ψήνονταν από τον πυρετό κι οι δικοί τους πού τούς περιποιόνταν.Από τα παράθυρα πάλι των ισογείων, ανοιχτά για τη ζέστη, περνώντας νύχτα ή μέρα, δεν έβλεπες παρά κρεβατωμένους και νοσοκόμους. Στα μαγαζιά, όσα δεν ήταν κλειστά από έλλειψη υπαλλήλων, δεν εζύγωνε σχεδόν πελάτης…..

 

Λένε πώς ό δάγκειος στην πιο μεγάλη τον ξάπλωση προσβάλλει τα 75 εκατοστά τον πληθυσμό. Στην 'Αθήνα έφθασε τα 85. Δηλαδή από κάθε εκατό άτομα τα 85 δαγκώθηκαν και μόνο τα 15 τη γλύτωσαν. Έτσι και στο σπίτι μας. Είμαστε δέκα άτομα. Δύο μόνο δεν έπαθαν δάγκειο ή τον πέρασαν στο πόδι χωρίς να τον καταλάβουν. Γιατί συμβαίνει κι αυτό: Μερικούς τούς προσβάλλει με τέτοια ορμή, πού τούς συνεπαίρνει (3 στους χίλιους είναι πάλι ή αναλογία των θανάτων). Κι άλλους τόσο ελαφρά, πού δεν έχουν ούτε πυρετό. Μερικά δέκατα μόνο, ανεπαίσθητα. Αισθάνονται όλα τ'άλλα συμπτώματα, πόνους στο σώμα, κομάρα, αδυναμία, εξάντληση. Νομίζουν πώς θα πέσουν βαριά, άλλ ' αυτό είναι όλο, σε δύο τρεις μέ­ρες είναι πάλι καλά. Κι εγώ τον είχα ελαφρά το δάγκειο, ελαφρότερα απ ' όλους στο σπίτι μας. ' Ο πυρετός δεν ξεπέρασε τούς 38ο καί σε τρεις ημέρες μου έπεσε ολωσ­διόλου. 'Αλλά τί τα θέλετε! Δύο εβδομάδες πέρασαν για να συνέλθω, να μπορώ να τρώγω και να εργάζομαι σαν άνθρωπος. Τώρα, δόξα σοι ό θεός, είμ'εντελώς καλά.

'Αλήθεια πόσοι πέθαναν! Και του καϊμένου μας του Κουρτίδη ό θάνατος συνέ­πεια του δάγκειου ήταν: Δεν έφυλάχθηκε, βγήκε έξω νωρίς, άρχισε να εργάζεται όπως σαν ήταν καλά και, το βράδυ εκείνο, καθώς γύριζε σπίτι του, του ήρθε μιαζάλη. Κι έπεσε.  Όσοι έβλεπαν τόσα νεκρώσιμα κάθε μέρα στους τοίχους και στις εφημερίδες, δεν ήθελαν να πιστέψουν πώς ή αναλογία των θανάτων είναι μόνο τρεις στους χίλιους και θεωρούσαν το δάγκειο θανατηφόρα επιδημία σαν τις άλ­λες.

 'Αλλά όχι. Για να συμπεράνει κανείς σωστά, πρέπει να συλλογισθεί πώς σε τρεις μήνες μέσα είχαμε 800.000 κρούσματα. Γι' αυτό μόνο οι θάνατοι φαίνονταν πολλοί. Πέθαναν, βλέπετε, με την αναλογία πού είπαμε, 2.400. Πού σε τρεις μήνες μας κάνουν 800 το μήνα ή 26-27 την ημέρα. Πάντα πολλοί. 'Αλλά σχετικά με το πλήθος των κρουσμάτων, λίγοι, ελάχιστοι.

Σας ασπάζομαι: ΦΑΙΔΩΝ."

Και ο Κωστής Παλαμάς γράφει για τη φοβερή αυτή επιδημία του δάγκει­ου στη Ραχήλ, με ημερομηνία 18/12/28 (Κ. Παλαμά: Γράμματα στη Ραχήλ)

Τείνουν προς ένα τέλος, που είναι πάντοτε παρόν

Χρόνος παρών και χρόνος παρελθών

Είναι ίσως και οι δυο παρόντες στον χρόνο τον μέλλοντα,

 Και ο μέλλων χρόνος περιέχεται στον παρελθόντα χρόνο.

Αν όλος ο χρόνος είναι αιώνια παρών

 Όλος ο χρόνος παραμένει ανεξαργύρωτος.

 Ό,τι θα μπορούσε να ήταν είναι μια αφαίρεση

Που παραμένει αέναη δυνατότητα

Μόνο σε έναν κόσμο εικασιών.

Ό,τι θα μπορούσε να ήταν και ό,τι ήταν

Τείνουν προς ένα τέλος, που είναι πάντοτε παρόν…..

T. S. ELIOT

ΤΕΣΣΕΡΑ ΚΟΥΑΡΤΕΤΑ

Μετάφραση Τάκη Κουφόπουλου

Σχόλια loffl-17 και άλλα