Εις τά όρη, ψυχή!

Tο αθησαύριστο αυτό απόσπασμα του Παπαδιαμάντη δεν έχει περιληφθεί σε καμιά έκδοση των "Απάντων" του.Φυσικό αφού ανακαλύφθηκε το 1991 στο αρχείο του Οκτάβιου Μερλιέ (Octave Merlier) από τους Φώτη Α.Δημητρακόπουλο-Γ.Α.Χριστοδούλου,πρωτοδημοσιεύτηκε σε Κυπριακό περιοδικό και περιλαμβάνεται στο βιβλίο τους "ΦΥΛΛΑ ΕΣΚΟΡΠΙΣΜΕΝΑ-ΤΑ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΤΙΚΑ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ-ΓΝΩΣΤΑ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ".
Το εντυπωσιακό είναι ότι δεν το βρήκα ούτε στα δύο βασικά ιστολόγια με το έργο (ΑΠΑΝΤΑ) του Παπαδιαμάντη. Δυστυχώς στο αρχείο σώθηκε μόνο ένα φύλλο από τα δακτυλόγραφα του Οκτάβιου Μερλιέ, η αρχή.Ο τίτλος προέρχεται από την Ακολουθία του 'Ορθρου.

..Σκηνίται τής γραφίδος και τής ζωής, ξένοι εις τά ξένα, μή έχοντες έδώ μένουσαν πόλιν...

απολαύστε το και ...καλή Ανάσταση.

Ανάγλυφη προτομή του Παπαδιαμάντη στην πλατεία Δεξαμενής.
Ο γλύπτης Θ.Θωμόπουλος έλεγε ότι ο ίδιος ο Παπαδιαμάντης είχε δει το πρόπλασμα.
Υπάρχει αντίγραφο και στη Σκιάθο.

Εις τά όρη, ψυχή!

Πού θά λειτουργηθώμεν έφέτος, φίλη ψυχή, τήν πασχάλιον λειτουργίαν. Σκηνίται τής γραφίδος και τής ζωής, ξένοι εις τά ξένα, μή έχοντες έδώ μένουσαν πόλιν, δέν έπαύσαμεν νά πλανώμεθα άπό καλύβην εις  καλύβην, άπό ράχιν εις ρεμματιάν, άπό λόγγον εις ψήλωμα, μίαν εύρίσκοντες παρηγορίαν, τό περιοδικόν προσκύνημα μας εις τά έρημα έξωκκλήσια και τους πενιχρούς βωμούς, και μίαν άναψυχήν, τον πρόσκαιρον άλλ' άνταυγαστικόν άλλης αιωνιότητος στοχασμόν μας ύπό τούς μαυ­ρισμένους ήχώδεις θόλους, τούς ζωγραφισμένους μέ τας σεμνάς μορφάς των Άγγέλων και των Μαρτύρων, όπου έσυνηθίσαμεν νά ψελλίζωμεν μέ τήν πιστήν λύραν μας λόγια ώς τραγούδια, και να τονίζωμεν στεναγμούς ώς τροπάρια. Και τώρα όσον μακρύνομεν και φυγαδεύομεν άπό τήν άνοιξιν της νεότητός μας, όσον αύλιζόμεθα πορρωτέρω τού θέρους και έγγύτερον εις τον πολιόν χειμώνα, δέν σβύνει, ναί, τό πυρ ύπό τήν τέφραν, και τήν λάβαν καλύπτει χιών, πλήν άνάγκη συνδαυλισμού και άναρριπίσεως, νέας αρχής, οιονεί άναπαραστάσεως τών παιδι­κών μας χρόνων.

Πού θά λειτουργηθώμεν εφέτος; Δεν άνάπτεται πλέον συχνά τό πύρ εις τά πρόθυρα τών έρημικών ναίσκων. Έγκατάλειψις τοπική, κακόπλαστον γέννημα τών χρόνων, και έγκατάλειψις ήθική, άζωος και τέφρας μεστός καρπός τής άπιστίας. Τα κανδήλια σβεστά, αί εικόνες σκυθρω­παί, αί ήχοι άφωνοι. Τά μανάλια χωρίς λαμπάδας, αί χηβάδες έμπετασμέναι με άράχνας, οί…..