Χαμένα κορμιά

Το λέει και το τραγούδι:

"Aπό μικρός αγάπαγα πολύ

τους Ινδιάνους κι όλους τους χαμένους

και δε μου πήγαινε καθόλου η στολή

αυτή που βάζουν στους πετυχημένους...."

ΧΑΜΕΝΟ ΚΟΡΜΙ 1961-Σπάνια ταινία του Μιχ.Κακογιάννη

Visca Catalunya! (και λίγο βυζάντιο/φραγκοκρατία)

Μια χώρα που προσπαθεί να (ξανα)υπάρξει – Τέταρτη ευκαιρία σε πέντε αιώνες

 Γράφει ο Νίκος Μπελογιάννης

  «Θέλετε η Καταλωνία να γίνει κράτος; Και αν ναι, θέλετε να είναι ανεξάρτητο;» Η πρώτη ερώτηση μοιάζει πλεονασμός, πάντως με αυτές τις δύο απλές φράσεις άνοιξε  εδώ και λίγες βδομάδες ο ασκός του Αιόλου για την διάλυση της Ισπανίας με την μορφή που την ξέρουμε. Αν ως τις 15.9.14, όριο των διαπραγματευσεων με την ισπανική κυβέρνηση, δεν υπάρξει αλλαγή στάσης της τελευταίας, στις 9 Νοεμβρίου του 2014 τα εφτάμιση εκατομμύρια Καταλανών θα κληθούν να αποφασίσουν αν στην Ευρώπη θα εμφανιστεί ένα καινούργιο κράτος με έκταση το 16% της Ισπανίας, σαν να λέμε λίγο μεγαλύτερο από Πελοπόννησο και Κρήτη μαζί. Το καταλανικό κοινοβούλιο ενέκρινε τα δυο ερωτήματα με το 64,5% των ψήφων, με ‘όχι’ ουσιαστικά μόνο από το κυβερνητικό Λαϊκό Κόμμα και το βαθιά διχασμένο στο θέμα αυτό (όπως και σε πολλά άλλα) σοσιαλιστικό PSOE.

 Οι τοπικές (εθνικές για τους Καταλανούς) εκλογές της 25.11.2012, με βάση τα όσα είχε τότα εξαγγείλει επανειλημμένα ο επίδοξος εθνάρχης και πρόεδρος του αυτονομιστικού κόμματος «Σύγκλιση και Ενότητα» Αρτούρ Μας, θα αποτελούσαν την αρχή για την δημιουργία ανεξάρτητου καταλανικού κράτους μέσα στην ΕΕ. Η ιστορία της περιοχής, ήδη από τον 15οαιώνα, είναι μια συνεχής προσπάθεια αυτονόμησης από την Ισπανία.

 Το μεσαιωνικό βασίλειο της Αραγώνας περιλάμβανε τις σημερινές περιφέρειες Καταλωνία, Αραγώνα, Βαλένθια και Βαλεαρίδες, καθώς και Νότια Ιταλία, Σικελία και Σαρδηνία (από οικογένεια Καταλανών ευγενών της Σαρδηνίας καταγόταν ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ- στα καταλάνικα μάλιστα πρέπει να προφέρεται κάπως σαν ‘μπαρλινγκέ’). Το βασίλειο αυτό δεν εξαλείφθηκε από τον χάρτη με πόλεμο, αλλά με βασιλικό γάμο συμφέροντος (πρωτότυπο!), της βασίλισσας της Καστίλλης Ισαβέλλας με τον διάδοχο Φερδινάνδο της Αραγώνας (1459. Από τότε η Καταλωνία και η κεντρική εξουσία συμπεριφέρονταν σαν η δεύτερη να ήταν δύναμη κατοχής της πρώτης.

 Παρ’ όλ’ αυτά, οι Καταλανοί ευγενείς δεν συμμετείχαν στην γνωστή ως «Εξέγερση της Αραγώνας» (1579) κατά του απερίγραπτου Ισπανού βασιλιά Φιλίππου Β΄, μάλλον βλέποντας ότι ο λαός της Αραγώνας, αγανακτισμένος με τους ευγενείς, υποστήριζε τον Φίλιππο και η εξέγερση ήταν καταδικασμένη.

 Η μεγάλη ευκαιρία δόθηκε στους Καταλανούς στην διάρκεια του πολέμου για τη διαδοχή του ισπανικού θρόνου, στις αρχές του 18ου αιώνα, όταν υποστήριξαν τον εκλεκτό των Αυστριακών και των Αγγλων ενάντια στον Λουδοβίκο ΙΔ΄ της Γαλλίας Φίλιππο των Ανζού. Οι Γάλλοι επικράτησαν και ο Φίλιππος, βασιλιάς πλέον (ο Ε΄) αφαίρεσε από την Καταλωνία και τα λίγα προνόμια αυτονομίας που είχε. Στην ιστορία αυτή θα αναφερθούμε ξανά πιο κάτω.

 Φτάνουμε στα 1931. Η δικτατορία του Πρίμο ντε Ριβέρα στην Ισπανία είχε πέσει και το καινούργιο σύνταγμα της 2ηςΔημοκρατίας έδινε στις περιφέρειες πρακτικά το δικαίωμα για ανεξαρτησία. Οι Καταλανοί και οι Βάσκοι άρχισαν να αξιοποιούν τη δυνατότητα, αναδεικνύοντας τοπικές κυβερνήσεις και κόβοντας νόμισμα. Αυτά ήταν κάποια από τα προσχήματα του εθνοσωτήρα Φρανθίσκο Φράνκο το ’36 για το πραξικόπημα που οδήγησε στον καταστροφικό εμφύλιο.

 Η νίκη του Φράνκο ισοδυναμούσε με στρατιωτική κατοχή της Καταλωνίας. Κάθε συζήτηση περί αυτονομίας ήταν αρκετή για να οδηγήσει στο μηχάνημα στραγγαλισμού, πατέντα του φρανκικού καθεστώτος. Από τα πρώτα μέτρα ήταν η απαγόρευση, όχι μόνο της γλώσσας, αλλά και της ιστορίας της χώρας. Χαρακτηριστικά, απαγορεύτηκε ακόμη και ο προστάτης άγιος της Βαρκελώνης, ο Σαν Τζόρντι (Γεώργιος). Ετσι, όταν το 1974 ο Γιόχαν Κρόιφ (ήδη ίνδαλμα για τους Βαρκελωνέζους) απέκτησε γιο και αποφάσισε να τον ονομάσει Τζόρντι, στο ληξιαρχείο τού ανακοίνωσαν ότι το όνομα απαγορεύεται! Φυσικά πήγε και έκανε την εγγραφή στο ολλανδικό προξενείο και η δικτατορία, που ήδη παρέπαιε, έμεινε με ένα ακόμη φιάσκο. Η ιστορία όμως είναι ενδεικτική για το πώς, με απαγορευμένη τη γλώσσα και την ιστορία τους, οι Καταλανοί είχαν βρει ώς πόλο συσπείρωσης την ομάδα της Μπαρσελόνα.

 Η μεταφρανκική δημοκρατία εξασφάλισε στις περιφέρειες αρκετή αυτονομία, αλλά πάντα υπήρχε δυσαρέσκεια της Καταλωνίας που, ως η πιο πλούσια από τις 17 ‘αουτονομίας’, συνεισέφερε και τα πιο πολλά στον κεντρικό προϋπολογισμό. Αν προσθέσουμε και διάφορες προκαταλήψεις του τύπου ‘Είμαστε οι πιο μορφωμένοι, με παράδοση στην κουλτούρα’ (λένε οι Καταλανοί), ‘Οι Καταλανοί είναι ψηλομύτηδες και τσιγκούνηδες’ (λένε οι υπόλοιποι), παίρνουμε μια ιδέα για το γενικότερο κλίμα αμοιβαίας αντιπάθειας. Ας προσθέσουμε ακόμη την απόλυτη ανικανότητα του Ραχόι και της κυβέρνησής του να διαχειριστούν την οικονομική κρίση. Οταν η Καταλωνία, για να καλύψει το τεράστιο χρέος της, ζήτησε να μειωθεί η συνεισφορά της κεντρικά, η απάντηση ήταν η απαγόρευση της καταλανικής ως πρώτης γλώσσας, ακόμη και στις πινακίδες. Οταν ζήτησε οικονομικό σύμφωνο με την κεντρική κυβέρνηση, τότε ο προκλητικά ακροδεξιός υπουργός παιδείας (και πολιτισμού, τρομάρα τους!) Ινιάθιο Βερτ απαγόρευσε τη διδασκαλία της καταλανικής ιστορίας στα σχολεία και επέβαλε την ισπανική. Ενδεικτικά, όταν πριν τις εκλογές της 25.11.2012 ο Ραχόι εξαπέλυσε τους υπουργούς του για προεκλογικές ομιλίες, ο Βερτ δεν πλησίασε καν στην Καταλωνία. Το ίδιο και ο επί των Εξωτερικών Μαργκάγιο, που επί ένα χρόνο και κάτι ως σήμερα τριγυρίζει τα κέντρα εξουσίας, Βερολίνο, Βρυξέλλες κλπ. προκειμένου να πείσει τους ευρωπαίους να μη δεχτούν την Καταλωνία στην ΕΕ, ενώ στο σημείο αυτό (διάσπαση χώρας-μέλους) υπάρχει νομικό κενό- μάλλον εσκεμμένα, επειδή πρώτη υποψήφια για διχοτόμηση χώρα όλοι θεωρούν το Βέλγιο.

 Το δημοψήφισμα αποτελούσε τον Νοέμβριο  του ’12 προεκλογική υπόσχεση του λαϊκιστή και καιροσκόπου πρωθυπουργού Αρτούρ Μάς, ο οποίος προσέβλεπε σε άκριτη υποστήριξη από την καταλανική Δημοκρατική Αριστερά (EzquerraRepublicana, καμμιά σχέση με την παρ’ ημίν ΔΗΜΑΡ). Ομως η εκτίναξη του ποσοστού της τελευταίας στις τοπικές εκλογές και κυρίως, η προέλασή της στα μεταγενέστερα γκάλοπ, ως συνεπούς δύναμης σε σχέση με τις παλινωδίες του Μάς, τον ανάγκασαν τελικά να σέρνεται πίσω της ως προς την ατζέντα του δημοψηφίσματος, αφού πριν επί μήνες διαπραγματευόταν κουτοπόνηρα  με τον κακό δαίμονα της Καταλωνίας, τους φρανκιστές του Ραχόυ, τη μείωση του ποσοστού της συμβολής της Καταλωνίας στον ισπανικό προϋπολογισμό με αντάλλαγμα την απόσυρση του δημοψηφίσματος.

 Οταν μιλάμε για το ισπανικό Λαϊκό Κόμμα, πρέπει να έχουμε υπόψη μας κάτι λιγότερο προς Νέα Δημοκρατία και περισσότερο προς Χρυσή Αυγή. Είναι ενδεικτικό ότι στην  Ισπανία με το φούντωμα της κρίσης δεν αναπτύχθηκε κανένα ακροδεξιό κόμμα, όπως σχεδόν σε όλη την Ευρώπη, ακριβώς γιατί στο Παρτίδο Ποπουλάρ όλοι οι κακοί χωράνε. Είναι η απ΄ευθείας μετεξέλιξη του φασιστικού κόμματος του Φράνκο στην μακρόχρονη βασανιστική μεταπολίτευση (transición) της Ισπανίας, που μετά από δυόμιση χρόνια (1976-78) οδήγησε όχι μόνο σε αμνήστευση των φρανκιστών, αλλά και σε απαγόρευση να θίγεται κάθε θέμα σχετικό με τη δικτατορία.

 Η κυβέρνηση λοιπόν της Μαδρίτης αποφάσισε να κινηθεί στα χνάρια του Φράνκο. Ξέροντας καλά ότι οι συνδετικοί κρίκοι για διατήρηση εθνικής συνείδησης ήταν η καταλανική ιστορία και γλώσσα, άφησαν τον υπουργό παιδείας Ινιάθιο Βερτ, που προαναφέραμε, να μεγαλουργήσει. Αυτός πέτυχε να απαλείψει από τα σχολεία των καταλανόφωνων περιφερειών (Καταλωνία, Βαλένθια, Βαλεαρίδες) την καταλανική ιστορία και να διδάσκεται μόνο η ισπανική. Στη συνέχεια κατάργησε τη διδασκαλία μαθημάτων στην καταλανική γλώσα, την έκανε προαιρετική και ως δεύτερη γλώσσα διδασκαλίας εισήγαγε τα αγγλικά. Ταυτόχρονα, η εκστρατεία της ισπανικής κυβέρνησης ανά τα γνωστά μας ευρωπαϊκά κέντρα λήψης αποφάσεων έκανε τους διάφορους παράγοντες να υψώνουν φράγμα σε κάθε ευρωπαϊκή προοπτική της ανεξάρτητης Καταλωνίας, αφού χρειάζεται ομοφωνία για την εισδοχή της και η ισπανική ψήφος είναι δεδομένα αρνητική. Φυσικά αυτό που βλέπουν με αρκετό τρόμο οι πιο οξυδερκείς (αν υπάρχει τέτοιο είδος) είναι ότι έτσι αρχίζει το ξέφτισμα του σύγχρονου ευρωπαϊκού τερατουργήματος (είπε κανείς ‘αμήν’;)

 Προς το παρόν τα καταλανικά γκάλοπ δίνουν ευρεία πλειοψηφία στο πρώτο ερώτημα του δημοψηφίσματος και αρκετή στο δεύτερο. Σε γκάλοπ της ElPais ώς τις 17.12, επί 22000 απαντήσεων το πρώτο ερώτημα είχε αναλογία περίπου 65 προς 33, το δεύτερο 57 προς 40. Ομως αφ’ ενός το κοινό της εφημερίδας είναι πανισπανικό, αφ’ ετέρου αποκλείεται να υπάρχει αναγνώστης της ElPais φρανκιστής.

 Η χρονιά του δημοψηφίσματος της ανεξαρτησίας, το 2014, είναι σημαδιακή για την  Καταλωνία. Συμπληρώνονται 300 χρόνια από την πλήρη υποταγή στο ισπανικό στέμμα, με τη λήξη του πολέμου για τη διαδοχή του ισπανικού θρόνου (1701-1714) και την επικράτηση του Λουδοβίκου ΙΔ’. Αυτός επέβαλε τον εγγονό του Φίλιππο ως βασιλιά της εντελώς παρακμασμένης Ισπανίας. Οι καταλανοί, που ήδη είχαν εξεγερθεί το 1688 κατά της κεντρικής εξουσίας, είδαν τον πόλεμο σαν ευκαιρία να ανεξαρτητοποιηθούν. Ομως ποντάρισαν σε λάθος άλογο, τον αυστριακό δούκα που ήταν εκλεκτός των αυστρογερμανών, με αποτέλεσμα ο Φίλιππος Ε’, μόλις έγινε βασιλιάς της Ισπανίας, να εισβάλει στην Καταλωνία ως κατακτητής να αφαιρέσει κάθε προνόμιο και κάθε αυτονομία από την χώρα.

 Η ημερομηνία της ήττας από τον Φίλιππο Ε’, η 11η Σεπτεμβρίου (!), λέγεται Diadaκαι είναι ημέρα εκδηλώσεων και κινητοποιήσεων σε όλη την Καταλωνία. Το 2012, ήδη με προωθημένο το αίτημα της ανεξαρτησίας, παρέλασαν στην Βαρκελώνη ένα εκατομμύριο κόσμος, ενώ φέτος σχηματίσηκε μια ανθρώπινη αλυσίδα σε όλο το μήκος της Καταλωνίας, από τα Πυρηναία ως την Βαλένθια. Η Diadaείχε απαγορευτεί επί Φράνκο, ο οποίος άλλωστε είχε εκτελέσει το 1940 τον LluisCompanys, εκλεγμένο το 1934 πρωθυπουργό της Καταλωνίας με το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς. Η άποψη των καταλανών ιστορικών είναι ότι η Ισπανία είναι ένα λάθος της Ιστορίας, ενώ το συνέδριο που έγινε το φθινόπωρο στα πλαίσια της Diada είχε τίτλο ‘300 χρόνια, Ισπανία εναντίον Καταλωνίας’. Ακόμη, έγιναν τα εγκαίνια του αρχαιολογικού-ιστορικού χώρου με τα ερείπια της μεσαιωνικής Βαρκελώνης, που ισοπέδωσε ο Φίλιππος Ε’.

 Σήμερα στο όλο κλίμα είναι πάντα συντονισμένη και η ομάδα της Μπαρτσελόνα, που επί Φράνκο, όταν απαγορεύονταν τα πάντα, είχε απομείνει ως μοναδικός πόλος συσπείρωσης των καταλανών. Ισως κάποιοι αναγνώστες είχαν προσέξει στη διάρκεια των πανηγυρισμών μέσα στο γήπεδο μετά τον τελικό του τελευταίου Παγκ. Κυπέλλου στην Ν. Αφρική, ότι ο Πουγιόλ και ο Τσάβι έτρεχαν τυλιγμένοι με άλλη σημαία αντί της ισπανικής. Στην διαδήλωση της Diadaτου 2012 εμφανίστηκε στις γιγαντοοθόνες ο Πεπ Γκουαρντιόλα, από την Ν.Υόρκη που βρισκόταν, να απευθύνει χαιρετισμό και στήριξη στην ανεξαρτησία. Αλλά και η φετινή στολή των παικτών της Μπάρτσα (κανονικά προφέρεται ‘μπάρσα’) δεν είναι η γνωστή μπλαουγκράνα, αλλά η καταλάνικη σημαία που προαναφέραμε, η senyera (=λάβαρο), με εναλλάξ πέντε χρυσές και τέσσερις κόκκινες λουρίδες. Ο θρύλος την θέλει να προέρχεται από την πολιορκία της Βαρκελώνης από τους Αραβες το 897 μ.Χ, όταν ο καταλανός βασιλάς Κάρολος πληγώθηκε στο στήθος και με τα ματωμένα δάχτυλά του έβαψε τέσσερις  κόκκινες γραμμές πάνω στο ως τότε κίτρινο λάβαρο.

 Μέσα στην σημερινή χαοτική κατάσταση, με την Ισπανία εξουθενωμένη από την κρίση, οι καταλανοί στέλνουν απεσταλμένους στην Ελβετία για να αποκτήσουν τεχνογνωσία, πώς τέλος πάντων διεξάγεται ένα δημοψήφισμα στη χώρα που ψηφίζει ακόμη και για το πόσες τρύπες θα έχει η γραβιέρα. Από την άλλη, το σοσιαλιστικό κόμμα PSOE προτείνει ομοσπονδοποίηση της Ισπανίας. Οσο για τους φρανκιστές της κυβέρνησης, βυσσοδομούν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε η ΕΕ να ρίξει πόρτα στην Καταλωνία, τηρώντας δύο μέτρα και δύο σταθμά σε σχέση με την Σκωτία. Εννοείται ότι η κυβέρνηση Ραχόι αρνείται κάθε συζήτηση για αυτοδιάθεση της Καταλωνίας, το δε συνταγματικό δικαστήριο έχει ήδη αποφανθεί για την αντισυνταγματικότητα του δημοψηφίσματος. Μάλιστα, με την ευκαιρία ενός από τα άπειρα πρόσφατα ισπανικά σκάνδαλα, λύθηκε και το μυστήριο της εξωφρενικής μεροληψίας του συνταγματικού δικαστηρίου σε όλα τα θέματα του ισπανικού κράτους: Ο πρόεδρος του δικαστηρίου είναι ενεργό μέλος του φρανκικού κόμματος, ο δε Ραχόι και οι βαρόνοι του δεν βρίσκουν σ’ αυτό κανένα απολύτως πρόβλημα!

Καταλανοί και Βυζάντιο

  Στο σχολείο ελάχιστα διδασκόμαστε πόσο είχουν επηρεάσει την ελληνική μεσαιωνική ιστορία οι Καταλανοί. Ας γυρίσουμε στο σωτήριον έτος 1267… Πιο σωστά, έτος 6775 με τη βυζαντινή χρονολόγηση, από Κτίσεως Κόσμου. Ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος είναι ήδη επί έξη χρόνια αυτοκράτορας, απ’ όταν έσπευσε να αρπάξει τον θρόνο στην Κωνσταντινούπολη, την οποία μόλις είχε απελευθερώσει χωρίς μάχη ο Αλέξιος Στρατηγόπουλος. Ηδη ο Μιχαήλ είχε τυφλώσει τον συναυτοκράτορά του Ιωάννη Δ’ Λάσκαρη και, μονοκράτορας πια, επινοούσε τρόπους για να διασφαλίσει την αυτοκρατορία από καινούργιες επιθέσεις των Φράγκων. Αυτοί, υπό τον Κάρολο των Ανζού, είχαν καταλάβει την Σικελία από τον Φρειδερίκο Β’ της Γερμανίας και είχαν δημιουργήσει ισχυρότατη στρατιωτική και ναυτική βάση.

 Ο Μιχαήλ Η΄ ήταν από τους τύπους που έδωσαν περιεχόμενο στον όρο ‘βυζαντινή ραδιουργία’. Πρώτη του κίνηση ήταν να ξεσηκώσει τον Πέτρο Γ’ της Αραγώνας, εξ αγχιστείας συγγενή των Γερμανών αυτοκρατόρων, να εγείρει αξιώσεις στο θρόνο της Σικελίας. Παράλληλα, έστειλε πράκτορές του στο νησί (κυρίως τον πανούργο ναπολιτάνο Τζοβάννι ντα Πρότσιντα) να ξεσηκώσουν και τους κατοίκους, που ήδη εκδήλωναν μεγάλη αγανάκτηση κατά των Ανδεγαύων (Ανζού) κατακτητών. Η ευκαιρία δόθηκε στο Παλέρμο με την απόπειρα βιασμού μιας χωριατοπούλας από ένα Γάλλο στρατιώτη την ώρα του εσπερινού την Τρίτη του Πάσχα του 1282, όταν μέσα στον Απρίλιο σφάχτηκαν 8000 Γάλλοι, αφήνοντας στην ιστορία τους αιματοβαμμένους Σικελικούς Εσπερινούς, αφήνοντας όμως και την Σικελία και αργότερα όλη την Νότια Ιταλία υπό τον αραγωνο-καταλανο-ισπανικό ζυγό επί σχεδόν έξη αιώνες. Το χειρότερο, έβαλαν έτσι τον Ελλαδικό χώρο σε μια περιπέτεια που θα διευκόλυνε την επέλαση των Τούρκων.

 Από τότε λοιπόν άρχισε το ‘ειδύλλιο’ των Παλαιολόγων με τους αραγωνο-καταλανούς. Θα είναι αδύνατον να μπει στο πνεύμα αυτών των ιστοριών όποιος (-α) έχει την ρομαντική εικόνα περί ιπποτών και όχι την επίγνωση ότι επρόκειτο περί μαχαιροβγαλτών και πλιατσικολόγων. Η φοβερή και τρομερή Καταλανική Εταιρία, μια από τις στρατιές μισθοφόρων που είχαν πολεμήσει και στην Σικελία, ήδη υπό την αρχηγία του Ροζέ ντε Φλορ λεηλατούσε την ανατολική Πελοπόννησο και την Εύβοια.

 Για κακή τύχη της Κωνσταντινούπολης, αυτοκράτορας τότε ήταν ο ανίκανος και αυταρχικός γιος του Μιχαήλ Η’, ο Ανδρόνικος Β’. Αυτός είχε αποκληρώσει τον εγγονό του, επίσης Ανδρόνικο, γιατί τον θεώρησε υπεύθυνο για το θάνατο του δεύτερου εγγονού Μανουήλ. Ο νεαρός Ανδρόνικος κατέφυγε στην περιοχή του Έβρου και συγκέντρωσε στρατό, αρχίζοντας έναν κλεφτοπόλεμο κατά του αγαπημένου του παππού. Εκείνος είχε ήδη στη δούλεψή του την Καταλανική Εταιρεία, είχε μάλιστα παντρέψει τον ντε Φλορ με την ανηψιά του. Ομως ο Μιχαήλ, γιος και θείος αντίστοιχα των δύο Ανδρόνικων, έβαλε τους ανθρώπους του να σκοτώσουν τον καταλανό αρχηγό (Αδριανούπολη 1305), μάλλον βλέποντας πως οι βλέψεις του για το θρόνο εξανεμίζονταν.

  Κάθε συμμαχία είχε σπάσει και οι καταλανοί εισέβαλαν κι άρχισαν να σφάζουν και να λεηλατούν στην Θράκη, στην χερσόνησο της Καλλίπολης, ακόμη και στην Μυτιλήνη. Με την προοπτική της δημιουργίας καταλανικού κρατιδίου στην Μικρά Ασία συμμάχησαν με τους Οθωμανούς Τούρκους, οι οποίοι βρήκαν έτσι ευκαιρία να πατήσουν για πρώτη φορά πόδι στην ευρωπαϊκή πλευρά. Η ομάδα (ασκέρι, ορδή, κάπως έτσι) που έφυγε δυτικά λεηλάτησαν την Χαλκιδική, τον Αλμυρό, την Σκόπελο και την Εύβοια, χωρίς να πετύχουν τίποτα στην καλά οχυρωμένη Θεσσαλονίκη. Κατέλαβαν Λαμία, Αμφισσα και φρόντισαν να βρεθούν αντιμέτωποι στην Κωπαΐδα με το στρατό του Φράγκου δούκα ντε λα Ρός (delaRoche) της Αθήνας, ώστε οι σιδερόφραχτοι Γάλλοι να βουλιάξουν στους βάλτους. Ετσι τους κατέσφαξαν και κατέλαβαν Θήβα και Αθήνα (1310). Στην καταλάνικη Ιστορία η μάχη του Ορχομενού είναι κάτι σαν τα δικά μας Δερβενάκια- σε πιο επίπεδη εκδοχή βέβαια.

 Μια τόσο αδίστακτη και αιμοβόρικη στρατιά μόνο ένα πράγμα στο κόσμο μπορούσε να την αντιμετωπίσει: το χρήμα. Την εποχή ακριβώς εκείνη οι Φλωρεντίνοι τραπεζίτες Ατσαγιόλι (Acciaiuoli) είχαν αγοράσει την Κορινθία και την Αιγιάλεια και, με τις κατάλληλες συμμαχίες, άρχισαν να αγοράζουν τη γη που είχαν καταλάβει οι καταλανοί στην Στερεά Ελλάδα και να εξαγοράζουν τους συμμάχους τους. Το 1385 απέκτησαν την Αθήνα και ως το 1388 οι καταλανοί ήταν πλέον μια θλιβερή ανάμνηση στην Λειβαδιά, την Αμφισσα, το Γαλαξείδι, την Λαμία… Εμειναν στην περιοχή μόνο κάποια επίθετα, όπως Κατελάνος. Εμεινε και το κάστρο της Λιβαδιας, πάνω από τον καταρράκτη.

 Εκατό και κάτι χρόνια αργότερα, το ίδιο το βασίλειο της Αραγώνας θα αποτελούσε ανάμνηση.

από Νευροσπάστη

ΟΙ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΤΕΣ ΤΟΥ ΣΑΜΑΡΑ, ΤΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΟΖΟ

Από Μουσικά προάστια

Δηλώνω πολύ μικρός για να κρίνω καλλιτεχνικά μεγαθήρια όπως η Ελένη Καραΐνδρου, η Μαρία Φαραντούρη και ο Μανώλης Μητσιάς. Να σας πω όμως την πικρή αλήθεια, λυπήθηκα και συγχύστηκα που είδα τα ονόματά τους στο "καλλιτεχνικό πρόγραμμα" της επίσημης τελετής έναρξης της ελληνικής προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Να, αν δεν με πιστεύετε:

http://gr2014.eu/sites/default/files/programme_1.pdf

Καμία δουλειά δεν είχαν εκεί. Καμία! Δεν μπορεί μία αγωνίστρια με την ιστορία της Φαραντούρη να τραγουδάει για τον πρωθυπουργό που αποφάσισε την απαγόρευση όλων των διαδηλώσεων στο κέντρο της Αθήνας, αναβιώνοντας μνήμες χούντας. Δεν μπορεί μία δημιουργός με την ευαισθησία της Καραΐνδρου να επιτρέπει η μουσική της να υπηρετεί την ψυχαγωγία του Βενιζέλου και του Πάγκαλου. Και σίγουρα δεν μπορεί ο Μητσιάς που δηλώνει όπου σταθεί κι όπου βρεθεί ότι είναι κατά του μνημονίου να νομιμοποιεί τη φιέστα που έστησε - μάντεψε ποιός; - η κυβέρνηση του μνημονίου.

Αν δεν επιλέξεις σήμερα σαν καλλιτέχνης ποιόν και τι υπηρετείς, πότε αλήθεια θα το κάνεις; Δεν υπάρχει δικαιολογία και δεν υπάρχει ελαφρυντικό. Και να πεις ότι οι τρεις τους δεν έχουν χορτάσει διακρίσεις, χρήμα, δόξα; Αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι βολεύει πάντα να είσαι με το λαό και να πίνεις νερό στην υγειά του, αλλά όταν το κάλεσμα της εξουσίας αντηχεί, είναι πολύ δύσκολο να πεις τα μεγάλα όχι.

Τη στιγμή που βουλιάζουμε, που πεθαίνουμε σαν χώρα, στη συνείδησή μου έρχονται οι καλλιτέχνες και βάζουν την ταφόπλακα. Και καταλαβαίνεις την αξία ενός Νικόλα Άσιμου και τη δυσκολία να είσαι απ' έξω με τους απ' έξω. Και αναρωτιέσαι: οι τρεις τους πώς στο καλό θα κοιμηθούνε απόψε, έχοντας διασκεδάσει την ελληνο-ευρωπαϊκή συμμορία που ευθύνεται για τη μεγαλύτερη αναδιανομή πλούτου υπέρ των πλουσίων και των ισχυρών που έγινε ποτέ στη χώρα μας;

ηρ.οικ.

Το εκλεκτό κοινό, έτσι για την ιστορία...

Πωλ Νορ-Λογοπαίγνια '30

1950

Γνωστός σε αρκετούς ο Νίκος Νικολαΐδης (1899-1981) με το ψευδώνυμο Πωλ Νορ,περισσότερο ως σατυρικός στιχουργός προπολεμικά,αν και έγραψε και μετέφρασε αρκετά άλλα είδη.(Μυθιστόρημα,θεατρικά κλπ).

Ισόβιος και γενναίος αντιφασίστας διώχθηκε το 1937 από τη Μεταξική δικτατορία για τους περιβόητους στίχους που δημοσίευσε σε εφημερίδα τον Απρίλη του 1937 και τα αρχικά σχημάτιζαν τις προτάσεις "ΖΗΤΩ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ" και "ΧΕΣΕ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΦΑΣΙΣΜΟ".
Γλίτωσε το ρετσινόλαδο και την Ανάφη χάρη στη Μαρίκα Κοτοπούλη αλλά αναγκάστηκε να φύγει με πλαστό διαβατήριο για Παρίσι.Εκεί διωγμός των ξένων,παραμονές πολέμου,αναγκάζεται να φύγει για Αμερική,όπου είχε πάει ο πατέρας του(παππάς) όταν καθαιρέθηκε επειδή ως βενιζελικός δεν έριξε το ανάθεμα στο Βενιζέλο.
Πάντα δημοκράτης έζησε το μακαρθισμό,επανήλθε στην Ελλάδα,ξαναέφυγε.Πολέμησε τη χούντα του '67 και έφυγε από Αμερική για Σουηδία.
Επέστρεψε στην Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση.

Ένας άνθρωπος που το  χιούμορ οφείλεται στην ευαισθησία και όχι σε ελαφρότητα.

Αξίζει να θυμηθούμε  κάποια λογοπαίγνια του από τη δεκαετία του '30 στην Ελλάδα

-Τι καιρό κάνει στη Βουλή?
Βουλοκαίρι.

-Με πόση όρεξη προσέρχονται στη Βουλή.!! Με Βουλη-μίαν

-Υποφέρουν όλοι από την κρίση,εκτός των Κροίσων

-ο Παπάγος.  Είναι και άγος και παπάς
                      είναι παπάς και πάγος

-Η αντρική χωρίστρα ονομάζεται αντροχωρίστρα 

-Όλες οι κυρίες που παίζουν μπριτζ ονομάζονται Μπριτζόλες

-εκείνος που έχασε τα κλειδιά του ονομάζεται Χασικλείς

-εκείνος που ζει με κομπίνες ονομάζεται Κομπινεζών 

πηγή-ΆΓΓΕΛΟΥ ΒΟΓΑΣΑΡΗ "ΠΩΛ ΝΟΡ" εκδ.ΔΩΔΩΝΗ 1985

Οβίδιος:Ερωτική τέχνη (Ovidius 43 π.Χ.-18 μ.Χ.-Ars amatoria)

Η λατινική γραμματεία στην Ελλάδα δεν ήταν ποτέ δημοφιλής.Για πολλούς λόγους.Με τους σύγχρονους όλο και περισσότερους περιορισμούς των ανθρωπιστικών σπουδών στα εκπαιδευτικά προγράμματα,μαζί με την αρχαία ελληνική γραμματεία,γνωρίζουν έναν σιωπηλό διωγμό.
Κρίμα αλλά είναι συνειδητή πολιτική επιλογή.Μια έμμεση απαγόρευση επικίνδυνων κειμένων για την εξουσία.Παλιά ιστορία την οποία έζησε στο πετσί του ο Οβίδιος.

Με αφορμή αυτό το βιβλίο του, διώχθηκε και εξορίστηκε από τον Οκταβιανό Αύγουστο,που προωθούσε την "κάθαρση" των ρωμαϊκών ηθών με την επιβολή ενός πουριτανισμού ως στυλοβάτης της απολυταρχίας του.Τα βιβλία του Οβιδίου με διαταγή του καταστράφηκαν από όλες τις δημόσιες βιβλιοθήκες και ιδρύματα.Και ο Οβίδιος πέθανε εξόριστος στην βαρβαρική άκρη της αυτοκρατορίας, περίπου στη σημερινή Κωστάντζα της Ρουμανίας.

Το έργο δομείται σε 3 ενότητες-βιβλία.Τα δύο πρώτα απευθύνονται στους άντρες,το τρίτο στις γυναίκες.Ο Οβίδιος δε νοιάζεται να εξερευνήσει το δραματικό βάθος του έρωτα.Τα εκφραστικά φαβορί της ερωτικής ρητορείας τα παγιδεύει και τα παρωδεί.
Σε έμμετρη μορφή,με στίχους έξυπνους ο Οβίδιος συμβουλεύει και προτείνει τρόπους προσέγγισης και κατάκτησης του επιθυμητού προσώπου,και αποφυγής λαθών.Φαίνεται έμπειρος γνώστης και πολλοί θεωρούν ότι περιέχει αυτοβιογραφικά στοιχεία όπως η περίπτωση με την λογοτεχνική περσόνα του, Κορίννα.

Ovid and Corine

Η εποχή καθορίζει και την οπτική και ως εκ τούτου δεν χωράει ο φεμινισμός. Η γυναίκα λατρευτή και σεβαστή μεν,αλλά πολλά κόλπα μηχανεύεται, ενώ πρέπει να φροντίζει την ικανοποίηση του άνδρα.

Δεν εκτρέπεται σε περιγραφές ερωτικών σκηνών.Όταν φτάνει ante portas οι πόρτες κλείνουν λέγοντας μας ό,τι τώρα οι εραστές ξέρουν τι να κάνουν.Δυο συμβουλές τους δίνει ως αποχαιρετισμό.Μη βιάζεστε να τελειώσετε,προχωρήστε αργά,και συντονιστείτε,είναι σημαντικό να ολοκληρώνετε μαζί.


Η μετάφραση του Θεόδωρου Παπαγγελή εμπνευσμένη καταφέρνει να προσφέρει το πνεύμα που διατρέχει το έργο χωρίς περιττούς σχολαστικούς φιλολογισμούς, πράγμα δύσκολο για ποιητικό κείμενο και μάλιστα αρχαίο λατινικό.Ο ίδιος γράφει και τον πνευματώδη κατατοπιστικό πρόλογο και ένα εξίσου καλό επίμετρο περί Λατίνων και λοιπών εραστών.

Μικρό δείγμα στίχων

Ιδού λοιπόν,τα έργα γυναικών-της λίμπιντο αυτών συγκεκριμένως

στη λίμπιντο υπερέχουνε σαφώς σε σύγκριση με των ανδρών το γένος...

---

Αλλά γιατί να αποτύχεις δηλαδή;Όλοι γυρεύουμε το μη συνηθισμένο

αυτό που έχουμε ποτέ δε μας αρκεί και πιο γλυκό μας φαίνεται το ξένο

-----

Μοίραζε υποσχέσεις αφειδώς,στις υποσχέσεις όλες πέφτουν θύμα

και μη ξεχνάς να λες "μα το θεό"-αυτό δε λογαριάζεται για κρίμα.

Οι ερωτευμένοι όταν ψευδορκούν,ο Ζευς εξ ουρανών διασκεδάζει

τους όρκους τους στον άνεμο σκορπά και κατευθείαν άκυρους τους βγάζει.

Ορκίζονταν στην Ήρα "μα το θεό..."κι αλήθεια δεν της έλεγε ποτέ του

Πρώτος διδάξας ήτανε ο Ζεύς,τα ίδια κάνουν όλοι οι μαθητές του...
----------
Αν θέλεις να "μαδήσεις" εραστή,υπομονή! Μη δείχνεις βιασύνη
τον κίνδυνο μπορεί να οσμιστεί....κι ενδεχομένως άφαντος θα γίνει.

Επειδή όμως ο Οβίδιος γνωρίζει πολύ καλά,φροντίζει να προσφέρει και τις γνώσεις του στη  περίπτωση που η ερωτική τέχνη δε βοηθήσει ή το αποτέλεσμα της δεν είναι επιθυμητό.

Το 2014 ας βγει στους δρόμους ο έρωτας ως ελευθερωτής και τυραννοκτόνος που είναι, γκρεμίζοντας κάθε σύγχρονο Οκταβιανό μαζί με τους πραιτοριανούς του. 

Συγκάτοικοι με ένα λιοντάρι

Στη δεκαετία του 1970, ηθοποιός Tippi Hedren (η μητέρα του ηθοποιός Μέλανι Γκρίφιθ) δημιούργησε το Shambala Preserve μετά την παραγωγή της ταινίας Roar. 

Σκοπός ήταν η διάσωση και περίθαλψη αιλουροειδών που ζούσαν σε αιχμαλωσία ή είχαν κακοποιηθεί.

Ένα απ' αυτά το λιοντάρι ο Neil απέκτησε στενή σχέση με την οικογένεια και την καθημερινή ζωή στο σπίτι.

Είπαν κι έγραψαν-Ο τοίχος έγραφε-Συγκεντρωτικά 1

Μια σύγκέντρωση όσων αναρτήθηκαν περιοδικά δίπλα στις ενότητες "Είπαν κι έγραψαν" και "ο τοίχος έγραφε' για να υπάρχουν στο αρχείο.

"Το μόνο κακό είναι πως τώρα δεν έχω καθόλου λεφτά. Και χρειάζονται καμιά φορά και οι παράδες.Κάτι πρέπει να΄χεις. Γιατί έρχεται μια στιγμή που ο άλλος σε ξεφτιλίζει για ένα κατοστάρικο!

-Είσαι λυπημένος που όλοι τώρα σ'έχουν εγκαταλείψει;

-'Ετσι είναι ο κόσμος.Μ'εμένα θ'αλλάξει; "

Γιώργης Δελαμάγκας 1972 στο Λευτέρη Παπαδόπουλο 

"...Για να συμπυκνώσεις την έκφραση σου θα πρέπει να κάνεις επιλογές, μια λειτουργία που ανήκει κατ'εξοχήν στο χώρο της τέχνης, μια κοπιαστική και βασανιστική διαδικασία. Σ' ένα γράμμα του ο Ένγκελς γράφει στο Μάρξ "..με συγχωρείς Κάρολε,σου γράφω ΠΟΛΛΑ γιατί ΔΕΝ έχω χρόνο...."

Μάνος Ζαχαρίας

μιλώντας για τις ταινίες μικρού μήκους

Έχουν περάσει  χρόνια από τότε και δεν κατάφερα ακόμα, αλλά και δεν θέλησα να ξεκολλήσω από πάνω μου το μίσος που έχω για τη βία και σε επέκταση το μίσος μου για την εξουσία, γιατί εξουσία χωρίς βία, εγώ δεν είδα και ίσως και δεν υπάρχει.

Ν.Κούνδουρος

Οι οργανωμένες κλίκες εξακολουθούν να λυμαίνονται τη χώρα εμπορευόμενες το ψεύδος και αγωνιζόμενες έως τελικής διάλυσης για τα χυδαία τους προνόμια.

Πολιτικοί, δημοσιογράφοι, δικηγόροι, πανεπιστημιακοί, φαρμακοποιοί, εφοπλιστές, συνδικαλιστές, εργολάβοι, έμποροι λευκής σαρκός, παπάδες, μεταπράτες ιδεών και ανθρώπων, κεφαλοκυνηγοί, διανοούμενοι, εστέτ, ακαδημαϊκοί, δημόσιοι υπάλληλοι, κρατικοδίαιτοι επιχορηγούμενοι, επιφυλλιδογράφοι που επιμένουν πως υπερασπίζονται την άποψη τους ενώ απλώς «συγγράφουν» τα συμφέροντα του αφεντικού τους. Και τόσοι άλλοι…

Μερικές φορές οι ηλίθιοι είναι πιο επικίνδυνοι και από τους πουλημένους και από τους προδότες...

Μ.Στεφανίδης

Σήμερα ο δικτάτορας δεν χρειάζεται τα τανκς αν έχει τον απόλυτο έλεγχο της αστυνομίας, η οποία θα αναλάβει το φακέλωμα, την παρενόχληση ή το βασανισμό των υπόπτων. Το πρώτο του μέλημα δεν είναι να καταλάβει την κρατική ραδιοτηλεόραση αλλά να την κλείσει, παρέχοντας το μονοπώλιο της ενημέρωσης στα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης που στηρίζουν την εξουσία του.
Η αναστολή άρθρων του Συντάγματος είναι επίσης περιττή αν έχει προηγηθεί ο έλεγχος της δικαστικής εξουσίας από οικονομικά συμφέροντα. Όσο για τις κιτς παρελάσεις και τους εθνικούς εορτασμούς; Αυτούς τους αναλαμβάνει η καθεστωτική διανόηση και πλέον δεν έπονται της δημοκρατικής εκτροπής αλλά προηγούνται αυτής.

Επανερχόμαστε στο αρχικό μας ερώτημα λοιπόν:

 Τελικά τι έχουμε, δικτατορία ή δημοκρατία;

unfollow 7/13 ;Aρης Χατζηστεφάνου

ο Ουίλιαμ Ρις Σμιθ Τζούνιορ,  του οποίου μια απλούστατη φράση υπενθύμιζε έναν από τους θεμελιώδεις, αυτονόητους κανόνες κάθε  κράτους δικαίου: «Να θυμόμαστε πάντοτε πως αν κάποιος χάσει ένα δικαίωμα, το χάνουμε όλοι μας».

unfollow-blog 

«Πώς πάει το έθνος, πώς πάνε οι δουλειές;» Κι άφησε το κουπί του και με το χέρι εσυχνόκοβε τον αέρα. «Είδες να μαδάνε την κότα και ο αέρας να συνεπαίρνει τα πούπουλα; Έτσι πάει το έθνος». 

(Διονύσιος Σολωμός, Η Γυναίκα της Ζάκυθος) 

η διαφοροποίηση μεταξύ του ελληνικού πολιτικού συστήματος και εκείνου της Δύσεως. Εκεί το πολιτικό προσωπικό λειτούργησε ταξικά, κατά την φύση των κοινωνιών που εξήρχοντο από την φεουδαρχία. Εδώ [...] συγκρότησε ολιγαρχικές συμμορίες για να νεμηθούν δια του κράτους ένα ολόκληρο έθνος

Γ.Κοντογιώργης

..τα πλήθη εκτρέπονται προς αβλαβείς στόχους χάρη στη γιγαντιαία προπαγάνδα από τη τάξη που αφιερώνει τεράστια κεφάλαια και ενέργεια για να μετατρέψει τους ανθρώπους σε εξατομικευμένους καταναλωτές απομονωμένους μεταξύ τους χωρίς την παραμικρή ιδέα πως θα ήταν μια αξιοπρεπής ζωή.Έχει αποφασιστική σημασία να συντριβούν τα φυσιολογικά ανθρώπινα αισθήματα γιατί δεν είναι συμβατά με την ιδεολογία του ατομισμού που εξυπηρετεί τους προνομιούχους και την εξουσία....

Νoam Chomsky

Προτιμώ τη συντροφιά χωρικών, γιατί δεν έχουν μορφωθεί αρκετά για να επιχειρηματολογούν λανθασμένα.

Μισέλ ντε Μονταίνι-de Μontaigne