Τίμος Μαλάνος "Αναμνήσεις ενός Αλεξανδρινού"

Ένα βιβλίο που δεν κυκλοφορεί πια και το βρήκα σε μια επίσκεψη σε παλαιοβιβλιοπωλείο.Εκδόθηκε το 1971 (εκδόσεις Μπουκουμάνη σελ.376)
Υπότιτλος "Αυτοβιογραφικές-Φιλολογικές-Κοινωνικές".
Το βιβλίο καλύπτει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα της ζωής της ελληνικής παροικίας στην Αλεξάνδρεια.Και τη ακμή της πριν το πόλεμο και την πτώση που ακολούθησε έως την μεγάλη φυγή μετά τον Νάσερ τα χρόνια 1950-60.Ο Μαλάνος καταλήγει το 1966 στη Λωζάννη.
Ο Τίμος Μαλάνος (1897-1984) έζησε 60 χρόνια στην Αλεξάνδρεια,και γνωρίζει πολύ καλά πρόσωπα και πράγματα.
Είναι αρκετά γνωστός από τα κείμενα του και τα βιβλία του για τον Καβάφη.Πολλά απ' αυτά είναι ανασκευές ή πολεμικές σε απόψεις άλλων πάνω σε θέματα που αφορούν το ποιητή και το έργο του.Αυτό δημιούργησε τη ψευδή εντύπωση εχθρότητας προς τον Καβάφη,πράγμα καθόλου αληθές,αφού πρωτοστάτησε στην δυναμική υποστήριξη του μαζί με άλλους σε απόπειρα διασυρμού του.

Ο ίδιος όμως δεν χαρίζεται σε κανέναν.Δεν αφήνει καμιά μαρτυρία ή ερμηνεία που θεωρεί αβάσιμη χωρίς σχόλιο.Περιγράφει στο βιβλίο τη διάσταση με τον φίλο του Σεφέρη με αφορμή μια διάλεξη του τελευταίου για τον Καβάφη και τον Έλιοτ.Παραθέτει και την άποψη του Ελύτη σε επιστολή που τον δικαιώνει.
'Αλλη μεγάλη ρήξη με τον Τσίρκα για το βιβλίο του "ο Καβάφης και η εποχή του" στο οποίο ασκεί δριμεία κριτική ως απόλυτα αυθαίρετο και αβάσιμο.Και εδώ νομίζω δικαιώθηκε.

Οι αναμνήσεις και οι περιγραφές αφήνουν την εντύπωση ότι έχεις να κάνεις με μια μεγάλη πόλη σχεδόν Ελληνική.Ο πληθυσμός είναι απόλυτα διαχωρισμένος φυλετικά θα έλεγα και ταξικά.
Οι σχέσεις και η επικοινωνία με την Ελλάδα είναι στενές και συντονισμένες.Έτσι δε λείπουν και οι ποικίλοι διχασμοί (πολιτικοί,φιλολογικοί κλπ)
Ο Μαλάνος αναφέρεται σε πρόσωπα γνωστά αλλά και ταπεινά και άγνωστα.Σημαντικές μαρτυρίες για Καβάφη,Παλαμά,Σκληρό,Βάρναλη,Ξενόπουλο,Λαπαθιώτη,Σεφέρη κλπ.

Αυτό που εντυπωσιάζει βέβαια είναι η απουσία αναφοράς σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα που αφορούσαν την Αλεξάνδρεια.Πως μπορεί να αγνοηθούν οι Γερμανοί του Ρόμελ προ των πυλών,το Αλαμέιν, ή το κίνημα στη Μέση Ανατολή των ελληνικών μονάδων και η καταστολή του;Ίσως επειδή δεν έχει άμεση εμπλοκή και γνώση ή άλλοι λόγοι. Περιγράφει όμως τον εγκλεισμό του μαζί με άλλους Έλληνες ως αριστερών,καθώς και Εβραίων,το 1948 σε στρατόπεδο στο προάστιο Αμπουκίρ από τις αρχές της Αιγύπτου,για λόγους ασφαλείας.

Προσωπική μαρτυρία λοιπόν για μια βυθισμένη πολιτεία και τη ζωή μιας εξαφανισμένης κοινότητας.Δεν υπάρχουν πολλές για την Αλεξάνδρεια,και αυτό δίνει βάρος στην κατάθεση του Τίμου Μαλάνου.

κι αυτό για να γελάσει το χειλάκι μας...

Υ.Γ.-Εμένα η ανάμνηση μου από την επίσκεψη στην Αλεξάνδρεια,είναι ένα πιλάφι με θαλασσινά,κορυφαίο ever.....