Αλληλογραφία Τσέχωφ-Γκόρκι

Πάντα οι δημοσιευμένες αλληλογραφίες είναι ενδιαφέρουσες, ακόμη κι αν είναι μεταξύ ταπεινών ή αγράμματων ανθρώπων.Δίνουν το πραγματικό πλαίσιο της εποχής και των σχέσεων.

Η αλληλογραφία Τσέχωφ-Γκόρκι αφορά το διάστημα Νοέμβριος 1898 έως Ιούνιο 1904 (Τον Ιούλιο 1904 ο Τσέχωφ πεθαίνει 44 ετών).
Το πρώτο βήμα-επιστολή το κάνει ο Γκόρκι θαυμαστής του Τσέχωφ και δέκα χρόνια μικρότερος του. Δημιουργείται μια βαθιά και ζεστή σχέση που κρατάει μέσα στις συνεχείς αντιξοότητες της ζωής και των δυο.Προβλήματα υγείας, εκδοτικές περιπέτειες,διώξεις και περιορισμοί στο Γκόρκι για πολιτικούς λόγους.Το ακαδημαϊκό χάσμα που τους χωρίζει δεν στέκεται εμπόδιο.
Ο Γκόρκι περισσότερο ανοικτός, θερμός,και μαχητικός,με εκτενέστερες επιστολές ζητάει την κρίση και την συμβουλή του Τσέχωφ για τα νέα έργα του πριν εκδοθούν και αυτός ανταποκρίνεται με στοχασμό και πραότητα.Τον παρακινεί να γράψει θέατρο.
Συναντήσεις τους υπάρχουν στη Μόσχα ή στη Γιάλτα αραιά και όταν οι συνθήκες το επιτρέπουν.

• ΓΚΟΡΚΙ/...επειδή όλα όσα λέγονται από καρδιάς είναι αλίμονο ανόητα.Ανόητα κι ας είναι σπουδαία...

• ΓΚΟΡΚΙ/..η βλακεία του κοινού άλλωστε είναι ανυπέρβλητη...

• ΤΣΕΧΩΦ/..Ποτέ μην αποτυπώσετε στο χαρτί τον πρόεδρο κάποιου ζέμστβο!Τίποτα δεν είναι πιο εύκολο από το να παρουσιάσει κανείς αντιπαθητικούς εκπροσώπους της εξουσίας...

• ΓΚΟΡΚΙ/..Και δε φταίω εγώ που έχετε αναστατώσει τόσο την ψυχή μου.Και γιατί να μην το πω σε σας τον ίδιο τι σημαίνετε για μένα.

• ΤΣΕΧΩΦ/Δεν είμαι αυστηρός,ράθυμος είμαι,περνάω τον καιρό μου κάνοντας περιπάτους..Δεν βουλιάζουμε επειδή γράφουμε. Αντίθετα γράφουμε γιατί βαλτώνουμε και δεν μπορούμε πια να ξεφύγουμε.

• ΓΚΟΡΚΙ/Είστε νομίζω ο πρώτος λεύτερος άνθρωπος που ανταμώνω,ο πρώτος που δεν υποκλίνεται σε τίποτα.

• ΓΚΟΡΚΙ/Θα ήθελα να είμαι ολότελα μόνος,σαν εσάς.Καλή η οικογένεια,αλλά σεις τα καταφέρνετε ακόμη καλύτερα χωρίς οικογένεια.

• ΤΣΕΧΩΦ/Οι φήμες που με θέλουν να γράφω μυθιστόρημα τροφοδοτούνται από κάποια αυταπάτη,γιατί ούτε καν πρόθεση δεν έχω για κάτι τέτοιο.

• ΤΣΕΧΩΦ/Υποφέρω να βλέπω το θέαμα όλων αυτών των φυματικών όταν ζητιανεύουν και τις κουρελιασμένες τους κουβέρτες καθώς ξεψυχάνε.Αποφασίσαμε να χτίσουμε ένα σανατόριο,έχω συντάξει μάλιστα μια έκκληση.Δε διαθέτω άλλα μέσα.Διαδώστε το όπου έχετε επαφές,ίσως μπορέσουν να στείλουν κάτι.

• ΓΚΟΡΚΙ/...όπως πλακώνει τους φτωχούς ανθρώπους η μιζέρια...

• ΓΚΟΡΚΙ/...οι συγγραφείς είναι πολύ υποταγμένοι στο κοινό...

• ΤΣΕΧΩΦ/Πρέπει να διευρύνετε τους ορίζοντες σας,να πλουτίσετε τις γνώσεις σας,να τις επεκτείνετε...

• ΤΣΕΧΩΦ/..πρέπει να φύγω μακριά,δε με νοιάζει πού,αρκεί να' ναι κάπου μακριά και για καιρό...

• ΓΚΟΡΚΙ/...Ελάτε να φύγουμε,Αντόν Πάβλοβιτς!Η ζωή εκεί έχει ενδιαφέρον,εδώ είναι μουντή.

• ΤΣΕΧΩΦ/..θα φλυαρήσουμε και θα σεργιανίσουμε οι δυο μας ώρες ατέλειωτες.

• ΓΚΟΡΚΙ/Ο Μπούνιν,ξέρετε είναι ευφυέστατος άνθρωπος.Έχει εξαιρετικά λεπτή αντίληψη της ομορφιάς και σε συναρπάζει όταν είναι ειλικρινής.Δεν ξέρω αν θα γράψει αριστουργήματα πάντως θ' αφήσει ευφυή έργα υψηλής ευαισθησίας.

• ΤΣΕΧΩΦ/Εκείνο που λείπει από τον Αντρέγιεφ είναι ο αυθορμητισμός.