"Οι βιβλιοθήκες μου" (που δεν είχε..)

Τον Βαρλαάμ Σαλάμωφ (Varlam Tikhonovich Shalamov /Варла́м Ти́хонович Шала́мов1907-1982) τον γνωρίσαμε από τις "Ιστορίες από την Κολιμά" μαρτυρία σαν τσεκουριά της μνήμης από τα γκουλάγκ, ενός ανθρώπου που επέζησε έπειτα από 16 χρόνια εγκλεισμού(1937-1953).

Στο νέο αυτό μικρό βιβλίο (Ελλην.εκδ.10/2014) ο Β.Σαλάμωφ αναφέρεται στην απαγορευμένη σχέση με τα βιβλία ενός διωκώμενου από το καθεστώς ανθρώπου.Την απώλεια της ικανότητας ανάγνωσης,την τυχαία ευκαιρία που μπορεί να προκύψει για να διαβάσεις έστω και κάτι μέτριο, με την απειλή της νέας τιμωρίας αν σε πιάσουν.
Έπειτα από το '53 παραμένει υπό διωγμό,πρέπει να μένει μακριά από τη Μόσχα και να δουλεύει μόνο σε άσχημες και ελάχιστα αμειβόμενες δουλειές στο όριο της επιβίωσης.Τότε το μόνο που του απομένει είναι κάποιες δημόσιες βιβλιοθήκες με άλλου είδους περιορισμούς και σκοπιμότητες.

Αφήγηση λοιπόν ενός ανθρώπου που η εξουσία πέραν όλων των άλλων του στερεί τα βιβλία που τόσο επιθυμεί και οι προσπάθειες του να μπορέσει να παρακάμψει έστω κι ελάχιστα αυτές τις απαγορεύσεις για να πάρει μικρές ανάσες.
Γράφτηκε το 1959.Περιέχει εκτενές φωτογραφικό παράρτημα.

•  Το να διαβάζεις με άλλους παρόντες ήταν για μένα πάντα δυσάρεστο

• Η Λευκή φρουρά του Μαγιακόφκι είχε αποσυρθεί από τα ράφια.Αργότερα κάηκε.Ήταν η εποχή του Μπέρια όταν τα βιβλία καιγόντουσαν χωρίς να δίνεται δημοσιότητα.

• Ακολούθησαν τα τέσσερα φοβερά χρόνια στο χρυσωρυχείο,όταν οι άνθρωποι βεβαιώνονταν κάθε μέρα,κάθε ώρα, πόσο ευάλωτο είναι το σαρκίο του πολιτισμού.

• Καινούργια μαρτύρια με περίμεναν στα ορυχεία,πάντα το ίδιο σκληρά.Και πάλι πέρναγαν τα χρόνια χωρίς κανένα βιβλίο κοντά μου.

• Αλλά τους ποινικούς δεν τους φοβόμουνα.Είχαμε ανοιχτούς λογαριασμούς από τις σφαγές του 1938.Το 1938 οι αρχές κάλεσαν τους ποινικούς που τους θεώρησαν "φίλους του λαού" να εξοντώσουν τους πολιτικούς κρατούμενους ως "εχθρούς του λαού'.

• Υπήρχαν πολλά σκουπίδια.Τριάντα χρόνια είχαν βάλει τη σφραγίδα τους στη λογοτεχνία της εποχής.

• Ο Στέφαν Τσβάιχ είχε πεί ότι τα βιβλία είναι "ένας κόσμος δυσαρμονικός κι επικίνδυνος".Κανείς δεν μπορεί ν'αμφισβητήσει την ακρίβεια αυτού του ορισμού.Αλλά συγχρόνως,τα βιβλία είναι ο κόσμος εκείνος που ποτέ δε μας προδίδει.

• Τα βιβλία είναι ζωντανοί οργανισμοί...Στη ζωή κάθε μορφωμένου ανθρώπου υπάρχει ένα βιβλίο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μοίρα του.

• Τα βιβλία είναι ό,τι καλύτερο έχουμε στη ζωή,είναι η αθανασία μας.Λυπάμαι που ποτέ δεν είχα τη δική μου βιβλιοθήκη.