Του ΜΑΝΩΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*
Ενα ερώτημα που πολλές φορές και από πολλές πλευρές τίθεται είναι το ποια κράτη-μέλη της ευρωζώνης ωφελήθηκαν ή ζημιώθηκαν και πόσο από τη λειτουργία της. Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε μόνο μία από τιςωφέλειες ή ζημίες, δηλαδή τη βελτίωση ή την επιδείνωση τουισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών. Ουσιαστικά το ισοζύγιο αυτό αντανακλά το αν και κατά πόσο βελτιώθηκε η συνολική ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μιας χώρας, μια ανταγωνιστικότητα που εξαρτάται από την ποιότητα και τις τιμές των αγαθών καιυπηρεσιών που παράγει σε σχέση με τις οικονομίες κρατών όλου του κόσμου.
Το ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών μιας χώρας είναι το άθροισμα του ισοζυγίου αγαθών και του ισοζυγίου υπηρεσιών. Ολα τα ισοζύγια είναι η διαφορά των εισαγωγών από τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών της χώρας αυτής. Ανάμεσα στα κράτη-μέλη της ευρωζώνης υπάρχουν κράτη τα οποία έχουν πλεόνασμα στο ισοζύγιο αγαθών και έλλειμμα στο ισοζύγιο υπηρεσιών (όπως η Γερμανία), άλλες στις οποίες ισχύει το αντίθετο, έχουν δηλαδή έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών και πλεόνασμα στο ισοζύγιο υπηρεσιών (όπως η Ελλάδα) και άλλες έχουν πλεόνασμα και στα δύο ισοζύγια (όπως η Ολλανδία).
Προκειμένου να απαντήσουμε στο ερώτημα που είναι ο τίτλος του άρθρο αυτού, πρέπει να συγκρίνουμε το ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών των κρατών-μελών της ευρωζώνης για τα οποία υπάρχουν τα σχετικά στοιχεία για δύο ίσες χρονικά περιόδου πριν και μετά από την είσοδό τους στην ευρωζώνη. Η Ελλάδαυιοθέτησε το ευρώ το 2001, επομένως είναι μέλος της ευρωζώνης τη 13ετή περίοδο 2001-2013 για την οποία υπάρχουν στοιχεία. Για τη χώρα μας υπάρχουν στοιχεία και για τη 13ετή περίοδο 1988-2000 στην οποία δεν ήταν μέλος της ευρωζώνης. Τα μόνα άλλα κράτη για τα οποία υπάρχουν τέτοια στοιχεία για τις δύο αυτές περιόδους είναι η Γερμανία, η Ιρλανδία, η Ολλανδία, η Αυστρία, η Φινλανδία και η Ιταλία.
Στον πίνακα που ακολουθεί δίνονται τα στοιχεία αυτά για τις δύο περιόδους και η σχέση των στοιχείων της δεύτερης με εκείνα της πρώτης περιόδου.
Από τον πίνακα αυτό φαίνεται ότι από τα 7 κράτη-παλαιά μέλη της ευρωζώνης για τα οποία υπάρχουν στοιχεία και τις δύο ίσες χρονικά περιόδους, τα 6 είχαν πλεονάσματα στο ισοζύγιο αγαθών και μόνο η Ελλάδα είχε έλλειμμα.
Σε ό,τι αφορά τη μεταβολή του πλεονάσματος ή ελλείμματος τη δεύτερη σε σχέση με την πρώτη περίοδο, από τα 6 κράτη που είχαν πλεόνασμα, στα 4 το πλεόνασμα αυτό αυξήθηκε. Πιο συγκεκριμένα, στηνΑυστρία αυξήθηκε κατά 39 φορές (!), στη Γερμανία πάνω από 7 φορές και ακολουθούν η Ολλανδία (σχεδόν 3 φορές) και η Φινλανδία (λιγότερο από μισή φορά, δηλαδή λιγότερο από 50%). Και τα 4 κράτη είναι βόρεια και από αυτά η Αυστρία είναι ο στενότερος με τη Γερμανία εταίρος της ευρωζώνης.
Η Ιταλία είναι η μόνη από τα 6 κράτη της οποίας το πολύ μεγάλο πλεόνασμα που υπήρχε την πρώτη περίοδο συρρικνώθηκε κατά ποσοστό πάνω από 90%! Από την άποψη αυτή η περίπτωσή της είναι παρόμοια με εκείνη της Ελλάδας. Στη χώρα αυτή, το έλλειμμα που υπήρχε την πρώτη περίοδο διπλασιάστηκε τη δεύτερη. Τόσο η Ιταλία όσο και η Ελλάδα είναι κράτη του Νότου. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν στοιχεία για τις δύο περιόδους για την Πορτογαλία και την Ισπανία.
Από τη σύντομη αυτή ανάλυση φάνηκε το πόσο μεγάλες διαφορές υπάρχουν ανάμεσα στα 7 κράτη-πρώτα μέλη της ευρωζώνης σε ό,τι αφορά τα οφέλη από τη λειτουργία της στα ισοζύγια αγαθών και υπηρεσιών. Οφέλη αποκόμισαν μόνο τα 5 βόρεια κράτη και κυρίως η Γερμανία, δεδομένου ότι, ενώ το πλεόνασμα των 4 από τα κράτη αυτά την πρώτη περίοδο ήταν μεγαλύτερο από εκείνο της Γερμανίας, τη δεύτερη περίοδο ήταν μικρότερο (είναι σαφές, όπως έχουμε αναφέρει και σε άλλα άρθρα μας, ότι η ευρωζώνη είναι μια λεόντειος συμφωνία υπέρ της Γερμανίας).
Αντίθετα, τα κράτη που ζημιώθηκαν είναι τα νότια για τα οποία υπάρχουν στοιχεία, δηλαδή η Ελλάδα και η Ιταλία. Στην Ελλάδα από το 2010 τα Μνημόνια επιδείνωσαν μια ήδη κακή κατάσταση, ενώ στηνΙταλία το ίδιο αποτέλεσμα είχε η πολιτική της λιτότητας που έχει επιβάλει η Γερμανία στα κράτη-μέλη της ευρωζώνης.
Τα όσα προαναφέρθηκαν δεν απαντούν, φυσικά, στο ερώτημα: Τι θα συνέβαινε αν η Ελλάδα και η Ιταλία δεν έμπαιναν στο ευρώ; Πολλά εξαρτώνται από το μέγεθος και τη δομή των οικονομιών τους και, φυσικά, την πολιτική που θα εφάρμοζαν οι κυβερνήσεις τους. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις της Δανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, που δεν μετέχουν στην ευρωζώνη. Στη μεν Δανία το πλεόνασμα που υπήρχε στο ισοζύγιό της αγαθών και υπηρεσιών την πρώτη περίοδο διπλασιάστηκε τη δεύτερη, ενώ, αντίθετα, στο Ηνωμένο Βασίλειο το έλλειμμα της πρώτης περιόδου υπερτριπλασιάστηκε τη δεύτερη.
* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι καθηγητής της ΑΣΟΕΕ, πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής και υπουργός.
Πηγή: "Εφημερίδα των Συντακτών"
