Επετειακή έκθεση για τη χαράκτρια Βάσω Κατράκη

Η τολμηρή και αποφασιστική μαχήτρια των κοινωνικών αγώνων, που μετέφερε στην πέτρα όλα τα θεμελιώδη θέματα, το ιδεώδες της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας, χαράζοντας σπαράγματα μνήμης, θρήνους και ελεγείες γι’ αυτούς που θυσιάστηκαν, ζωντανεύει την Ιστορία μας μέσα από τη μαρτυρία των έργων της.

Γιορτάζοντας τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Βάσως Κατράκη (1914 - 1988), η οποία υπηρέτησε την ελληνική χαρακτική με αφοσίωση και γνώση, ήθος και αξιοπρέπεια, η αίθουσα τέχνης «Έκφραση - Γιάννα Γραμματοπούλου» εγκαινιάζει ατομική έκθεση της σπουδαίας χαράκτριας, σήμερα, Τρίτη 18 Φεβρουαρίου, στις 7.30 το απόγευμα.

Η έκθεση - που θα διαρκέσει έως τις 15 Μαρτίου - περιλαμβάνει εμβληματικά, μνημειακά, σύγχρονα έργα, αντιπροσωπευτικά της  Βάσως Κατράκη, χαραγμένα στο ξύλο, αλλά κυρίως στην πέτρα,  το υλικό που της επέτρεψε να ξεφύγει από τα στενά πλαίσια της παραδοσιακής χαρακτικής και του μικρού μεγέθους, που της έδωσε τη δυνατότητα για μεγάλες φόρμες και ξεχώρισε το έργο της, δίνοντάς της διεθνή φήμη και αναγνώριση όχι μόνο για  την αισθητική των έργων της, αλλά και για τα μεγάλα πανανθρώπινα μηνύματα τους.

Ένας χαιρετισμός προς τη ζωή

Η Βάσω Κατράκη φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Ξεκίνησε με τη ζωγραφική, αλλά γρήγορα φάνηκε η κλίση της στη χαρακτική. Η καταγωγή της από το νησάκι του Αιτωλικού τη σημάδεψε ανεξίτηλα στη ζωή της, αλλά και στο έργο της. Τα έργα της απεικονίζουν, κυρίως, τη λιμνοθάλασσα, τους ψαράδες με τις βάρκες τους και τα σταφνοκάρια, τα «Γιοφύρια» του Αιτωλικού, αλλά και μορφές της επαρχίας, ανθρώπους του μόχθου και απλοϊκές γυναίκες. Επίσης, σκηνές από την Κατοχή, τον Εμφύλιο και, αργότερα, τη δικτατορία. Μάλιστα, λόγω των πολιτικών της θέσεων, εξορίστηκε κατά την περίοδο του Εμφυλίου και της δικτατορίας. Οι ξυλογραφίες της χαρακτηρίστηκαν υποδειγματικές. Ως χαράκτρια, δούλεψε σε μεγάλο βαθμό το υλικό του ψαμμίτη, που λίγοι χαράκτες έχουν δουλέψει, γεγονός που της χάρισε διεθνή φήμη.

Η ίδια τόνιζε: «Δε θέλω παρά να εκφράσω την αγάπη και τον ενθουσιασμό μου προς της ζωή. Κάθε στιγμή που μου ανήκει δε θα ήθελα να είναι παρά ένας χαιρετισμός προς αυτήν. Να εκφράσω την αγάπη μου προς τον άνθρωπο και τη δικιά του ζωή, με τις χαρές, τα βάσανα και τον μόχθο της. Προσπαθώ να εκφραστώ με τον πιο σαφή τρόπο. Αυτό το κάνω, γιατί έτσι νιώθω. Με ενδιαφέρει να έρθω σε όσο γίνεται πληρέστερη επικοινωνία με τους ανθρώπους, να μιλήσω με τη γλώσσα τους. Αυτό είναι η πιο μεγάλη καταξίωση ενός καλλιτέχνη. Δε διαλέγω ορισμένα θέματα, μα βιώματα. Και αυτά μπορεί να έρχονται είτε από τη χώρα που ζεις, είτε από έξω, φτάνει να είναι ανθρώπινα».

Αδύναμο να αντισταθεί στο πέρασμα των χρόνων

Το 2006, κατασκευάστηκε προς τιμήν της από την πολιτεία το Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών και Μουσείο Βάσω Κατράκη, στην πατρίδα της, το Αιτωλικό Αιτωλοακαρνανίας, τη μικρή Βενετία, όπως την ονόμαζαν τότε, όπου εκτίθεται μόνιμα όλο το έργο της. Εκεί, βρίσκεται και το πατρικό της σπίτι, όπου έζησε τα παιδικά της χρόνια με τους γονείς και τα τέσσερα αδέρφια της και εμπνεύστηκε τις πρώτες έγχρωμες ξυλογραφίες της από τα πρωινά, τα δειλινά και τα νυχτερινά χρώματα της ήρεμης λιμνοθάλασσας.

Σήμερα, αυτό το σπίτι καταρρέει, αδύναμο να αντισταθεί στο πέρασμα των χρόνων. Παρότι έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέο μνημείο, η πολιτεία δεν μπόρεσε να βοηθήσει, παρά τις μελέτες που κατατέθηκαν στην Εφορεία Νεότερων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού για τη διάσωσή του. Η έκθεση αυτή έχει κύριο σκοπό να επικοινωνήσει το έργο της με τους ανθρώπους, αυτό που ήθελε πάντα και η ίδια. Όμως, για πρώτη φορά μετά το 1994, τα έργα που εκτίθενται θα είναι προς πώληση, με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για την αναστήλωση του πατρικού της σπιτιού, με την ελπίδα να γίνει χώρος υποδοχής και φιλοξενίας των φοιτητών της χαρακτικής από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που επιθυμούν να μελετήσουν το έργο της και να μπορούν να δουλεύουν ελεύθερα στα εργαστήρια χαρακτικής του Μουσείου.

Αίθουσα τέχνης «Έκφραση - Γιάννα Γραμματοπούλου»: Βαλαωρίτου 9α - Αθήνα, τηλ.: 210 3607598. Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Παρασκευή: 11.00 - 20.00, Σάββατο: 11.00 - 15.00, Κυριακή και Δευτέρα: κλειστά.

από Ναυτεμπορική